Start Stop Sistemi Nedir?

Özellikle sıkışan trafiklerde araçların sık sık dur kalk yapmasından dolayı motorun aşınmaması için tasarlanan, araç fren yapıp tamamen durduğunda motoru kapatan, tekrar hareket etmek istendiğinde gaz pedalına basılınca motoru aktif hale getiren sisteme verilen isimdir.

Start Stop Sistemi Ne Demek?

Ad olarak İngilizce dilinden gelmektedir. Dilimizde ise dur kalk anlamına karşılık gelir. Dur kalk anlam olarak motorlu araçlar için kullanılan bir tabirdir. Günümüzde trafiğin çok yoğun şekillerde özellikle büyük şehirlerde yaşanması araçlarda sık sık durup kalkmalara sebep olmakta ve bu yüzden yakıt sarfiyatı ve motorda aşınma oluşumu sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte bu problemin önüne geçmek için start-stop sistemi bulunmuştur. Özellikle orta ve üst seviye araçlarda kullanılan sistem araç yavaşlayıp tamamen durduğunda motoru otomatik olarak kapar. Tekrar hareket etmek istendiğinde gaz pedalına dokunulması halinde tekrar motor çalışır ve araç hareket eder. Böylelikle araç yakıt tasarrufu elde eder ve motor da sürekli çalışmadığı için aşınmalar azalır.

Start Stop Tarihçesi

1970 yılında yaşanan yakıt kıtlığı ve yağ krizleri otomobil üreticilerini gaz tüketimini daha fazla azaltmak amacıyla farklı çalışmalar yapmaya itti. Bu çalışmalar sonucunda üretilen ilk start stop sistemi 1974 yılında ilk kez altı silindirli Toyoto Crown aracında kullanıldı. Bu sayede Toyota Crown trafikte %10’luk bir gaz tasarrufu yapmış oldu. Yıl 1980’lere geldiğinde ise City-matic sistemli Wolkswagen Polo ve Fiat Regata gibi araçlar buna benzer sistemler kullandılar. 

Avrupa Emisyon standartı Euro 5’ten bu yana dek araçların fiyat düzeyi ve modelleri ne olursa olsun bütün araçlarda start stop sistemi kullanılmaktadır. 

Start Stop Sistemi Ne İşe Yarar?

Start Stop sistemi aracınızın çok fazla dur kalk yapmasından veya trafik lambalarında beklerken çalışmasını kesen otomatik bir sistemdir. Aslında sistem aktif haldeyken durduğunuzda motor kapanır yani stop eder. Tekrar hareket etmek istediğinizde ise gaza basmanız durumunda motor tekrar çalışır ve araç hareket eder. Ortalama bir aracın trafikte ya da trafik lambalarında dururken harcadığı sarfiyatı hesaplamayabiliriz fakat bir yıl içinde bu inanılmaz bir sarfiyat anlamına gelir. Bu gibi boşa harcanan enerjilerin önüne geçmek için tasarlanmış bir teknoloji ürünüdür.

Start Stop Sisteminin Özellikleri Nelerdir?

Start-stop sistemi teknolojinin bize sunduğu olumlu bir sitemdir. Başlıca özellikleri şunlardır:

• Araç duraklama yaptığında devreye girer ve sürücü komut verene kadar motor sessiz kalır.
• Sıkışan trafik ve çok trafik lambalarında duraklamalarda devreye girer.
• Aracın motorunu korur ve yakıt sarfiyatını önler.
• Karbon salınımını azaltarak çevreyi korur.

Start Stop Sisteminin Faydaları Nelerdir?

Start-stop sistemi oldukça faydalı bir teknoloji ürünüdür. Genel olarak faydaları şunlardır:

• Yakıt sarfiyatı sağlar.
• Karbon salınımını azaltarak çevre kirliliğini azaltır.
• Trafikte motorun daha az çalışmasını sağlayarak aşınmaları önler.
• Araç durakladığında çevreye motor sesinin yayılmasını önleyerek ses kirliliğinin önüne geçer.

Start Stop Sisteminin Zararları Nelerdir?

Start-Stop sisteminin şu ana kadar tespit edilmiş bir zararı yoktur fakat araçlardaki bazı donanımların bakımı bu sistemin sağlıklı çalışması için önemlidir. Bunlardan bazılar şunlardır:

• Start stop sistemi çok fazla aracı çalıştırıp durdurduğu için aracın iç parçalarına zarar verdiği düşünülür fakat sistem bu şekilde işlememektedir. Aracın marş sistemi ve çalışma prensibi bu teknolojiye göre tasarlanmıştır. Eski sistem bir araçta olması bu gibi sorunlar oluşturabilir fakat start stop sistemi yeni teknolojiye göre tasarlandığından motora zarar vermez.
• Start stop sisteminde aracın aküsünün bakımının sürekli yapılmış olması gerekir. Çünkü araçtaki elektrik enerjisi belirli seviyenin altındaysa start stop sistemi çalışmaz.
• Aracın yağ seviyesinin sürekli kontrol edilmesi gerekir. Yağ seviyesi azalan araçlarda start stop sistemi devre dışı kalır.

Start Stop Sistemi Nasıl Çalışır?

Eğer start stop sistemi aracınızda aktifse durma noktasına gelindiğinde vitesi boşa aldığınızda frene basılması durumunda araç motorunu kapatacaktır. Bekleme süresi içinde motor sanki kontak kapalı gibi konumda bekler. Tekrar hareket halinde olmak istendiğinde ise debriyaja ya da gaza basıldığında motor tekrardan kendiliğinden çalışmaya başlar. Bazı araçlarda direksiyonun belirli bir açıda döndürülmesi halinde de motor otomatik çalışabilmektedir.

Start stop sisteminin çalışması için araçtaki diğer donanımların da tam olarak çalışması gerekir. Örneğin aracın aküsü belirlenen seviyenin altına inmişse start-stop sistemi devreye girmez. Bunun dışında araçtaki emniyet kemerlerinin yolcular üzerinde takılı olması gerekmektedir ve araçta motor kaputu da dahil herhangi bir açık kapı olmamalıdır. Diğer yandan aracın soğutma suyunun genel olarak 60 derece üstünde olması gerekmektedir. 

Start Stop Sistemi Nasıl Devreye Girer?

Start stop sistemini devreye sokmak için araçlarda ‘’A’’ harfi etrafında soldan sağa doğru çember şeklinde bir sembol bulunur. Bu düğme aktifken sistem çalışıyor anlamına gelir. Sistem aktifken araç durakladığında vites boşa alınır ve frene basılı tutulur. Motor kapalı hale gelir. Tekrar hareket edilmek istendiğinde ise ayak frenden çekilir gaza basıldığında veya debriyaja basıldığında tekrar motor çalışır.

Start Stop Sistemi Nasıl Devre Dışı Bırakılır?

Start stop sistemi her zaman kullanılması gereken bir araç donanımı değildir. Önerilen şekilde kullanmak en doğrusudur. Örnek verecek olursak uzun yol seyahatlerinde devre dışı kalması daha uygundur. Açık bir yolda seyir etmek için de start stop sistemi devre dışı kalabilir. Bu sistemi araçtan devre dışı bırakmak için de yine ‘’A’’ harfi simgesi olan ve soldan sağa çember halinde ok ile bu harfi içine alan tuşa basmak yeterli olacaktır. Eğer araçtaki bu tuşun üstünde ışık yanıyorsa sistem devrededir, kapalı ise sistem devre dışı kalmış demektir.

Otomatik Vitesli Araçlarda Start Stop Sistemi Nasıl Çalışır?

Otomatik vitesli araçlarda start stop sistemi aktif edildiğinde araç tamamen durduğunda ayak frene basılı tutulduğunda motor durur. Bekleme süresi boyunca ayak frendeyken motor çalışmaz. Sistem aktifken ayak frendeyken elektrik akış sistemi devrede çalıştığından frenden ayak çekilir çekilmez motor tekrar çalışır ve araç yürür konuma gelir.

Manuel Vitesli Araçlarda Start Stop Sistemi Nasıl Çalışır?

Manuel araçlarda start stop sistemi otomatik araçlara göre daha komplike olabilir. Fakat zor bir çalışma prensibi yoktur. Araç duraklama yaptığında sistem aktifken manuel vites boşa alınır ve ayak frene basılı tutulur. Araç bu konumda tamamen durduğunda motorunu kapatır. Tekrar hareket edilmek istendiğinde ise debriyaja veya gaza basılması halinde motor tekrar çalışır. Bazı otomobillerde direksiyonun da çeyrek konumda döndürülmesiyle araç tekrar motoru çalıştırır.

Start Stop Yakıt Tasarrufu Sağlar mı?

Start stop sisteminin başlıca faydalarından biri de yakıt tasarrufu sağlamasıdır. Yapılan araştırmalar start stop sisteminin yüksek derecelerde yakıt tasarrufu sağladığı gözlemlenmiştir. %15’e yakın enerji tasarrufu sağlaması ile birlikte 100 kilometrede 0.2 litre yakıt tasarrufu sağlar. Bu da 1 yılda yaklaşık 1 depo yakıt anlamına gelmektedir.

Start Stop Marş Motoruna Zarar Verir Mi?

Start stop sisteminin en çok tartışılan konusu marş motoruna zarar verip vermediği üzerinedir. Zarar vermesi üzerine olan görüşler eski tip araçların sistemlerini düşünerek bu görüşe varılmaktadır. Fakat start stop sistemli araçlarda marş sistemi tamamen bu sistem üzerine tasarlanmıştır. Eski tip marş motorlarının dönme kuvveti volan dişlisine ve krank miline aktarılarak çalışan bir sistematiğe sahiptir. Bu yüzden eski tip marş motorları az kullanılması üzerine tasarlanmıştır. Aracı sadece çalıştırmak ve stop etmek için kullanılır. Yeni tip start stop marş motorlarında ise sistem tamamen farklıdır. Elektrik enerjisini içinde depolayıp marş için tekrar şarj eden bu enerjiyi kullanan sistem araçta marş sistemine herhangi bir zarar vermez.

Start Stop Aküyü Bitirir mi?

Start stop sistemi donanım olarak araçta bulunuyorsa elektrik sistemi de ona göre yapılmış olması gerekir. Aracın aküsü start stop sistemi için kullanılan akülerden beslenmesi gerekir. Çünkü start stop destekli aküler motor çalışmaz haldeyken marş motoru akünün deşarj olmasını engeller ve kaybolan enerjiyi geri kazanım yaparak enerjiyi aküye iletir. Bu sayede akü tekrar şarj olur ve bir sonraki start stop işlemi için araçta kendi enerjisini biriktirir. Start stop aküleri diğer akülere kıyasla daha yüksek derecede şarj alır ve enerji çevirme seviyesi normal akülere göre daha fazladır.

Burada dikkat edilmesi gereken durum her akü gibi bu akülerin de belirli bir çalışma ömrü vardır. Bakımları zamanında yapılması son derece önemlidir. Çünkü start stop sistemi belirli bir akü seviyesinin altında çalışmaz. Bu yüzden akü start stop sisteminde önemlidir.

Start Stop Soğuk Havada Çalışır Mı?  

Hava sıcaklığı motorun çalışması için gereken seviyenin altındaysa start stop sistemi çalışmaz. Çünkü motor da soğuk olacağından sürekli çalışması motora zarar vereceğinden sistem kendini devre dışı bırakır. Ayrıca motor soğutma suyunun 60 derecenin üstünde olması gerekir. Aksi taktirde start stop soğuk motora zarar vereceğinden sistem kendini devre dışı bırakır. Start stop sisteminin amacı motoru aşınmalara karşı korumak ve yakıt tasarrufu sağlamaktır.