Otomatik Vites Nedir?

otomatik vites kullanımı

Otomatik Vites Nedir?

Otomatik vites, frenlerin ve debriyajların düzenlenmesi ile otomobilin motoru ile tekerlekleri arasındaki hız oranını otomatik olarak değiştiren yönetim cihazlarıdır. Otomatik vitesli araç, harekete bağlı olarak vites değişimini gerçekleştirir. Sürücünün vites değiştirmek gibi bir sorumluluğu yoktur, bu işi aracın otomatik şanzımanı halleder. 1939’da piyasaya girişinden bu yana, otomatik vites çoğu binek otomobilde isteğe bağlı veya standart donanım halinde kullanılıyor.

Otomatik Vites Ne Demek?

Otomatik kelimesi sözlükte kendi kendini yöneten, irade dışı olarak geçer; vites ise, otomobillerin çekiş ve hızını ayarlamaya yarayan dişliler düzenine verilen isimdir. Kısacası otomatik vites, sürücünün belirli parçaları yönetmeden, bu sorumluluğu arabanın otomatik olarak yaptığı vites türüne verilen isimdir. Otomatik vites, otomatik şanzımanlı bir otomobildir. Otomatik şanzımanda, uygun zamanda vites değiştirmeyi sağlayan sensörler dahili yağ basıncını kullanarak bu işlemi gerçekleştirir.

Otomatik Vites Nedir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Otomatik Vites S Nedir?

Otomatik viteste S harfi İngilizce kelime “speed veya sport” yani hız veya spor modu anlamına gelir. Aracın hızlı kullanımı için spor moduna geçilir. Aracın gaz kelebeği tepkisinin hassasiyetini değiştirdiği için D moduna kıyasla yüksek devirlerde daha dinamik bir sürüş deneyimi sunar. S modu sadece daha yüksek hızlara ulaşmanıza yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda motorunuzun yüksek sesli gürleme seslerini de etkinleştirir ve sonuçta daha sportif bir sürüş hissiyatı yaşarsınız. Aracın bu moddayken yakıt tüketimi maksimum düzeye çıkar.

Otomatik Vites R Nedir?

Otomatik viteste R harfi İngilizce kelime “reverse” yani ters veya geri anlamına gelir. Geri vites görevini görür. Aracın geri gitmesi için tekerleklerin ters dönmesini sağlar.

Otomatik Vites N Nedir?

Otomatik viteste N harfi İngilizce kelime “neutral” yani nötr anlamına gelir. Motorun boşta kalmasını sağlar, vitese bağlı değildir. Bu ayar ileri ve geri vites çarklarının serbest kalmasını sağlar. Genellikle bu vitese aracın çekilme durumlarında gelinir. N modu, P moduna benzer. İki vites arasındaki temel fark, P modunun şanzıman dişlilerini kilitleyen bir çubuğa geçişini yapması, N modunun ise tamamen bağımsız bırakmasıdır.

Otomatik Vites D Nedir?

Otomatik viteste D harfi İngilizce kelime “drive” yani sürüş gelir. Araç D modunda günlük sürüş için uygundur. D modu, tekerleklerin dönebilmesi için şanzıman dişlilerini motora bağlar. Otomatik viteste, aracın ECU’su (motor kontrol ünitesi), gaz kelebeğine ve aracın hızına bağlı olarak hangi vitesin kullanılması gerektiğini belirler.

Otomatik Vites P Nedir?

Otomatik viteste P harfi günümüzde Türkçeye de geçmiş olan İngilizce kelime “park”dan gelir. Arabanın kaymasını önlemek için küçük bir park pimini devreye sokar ve vitesi boşa alır. Bu pim küçük olduğu için kayma veya kopma olasılığı göz önünde bulundurularak aracın durduğundan emin olunmadan bu vitese alınmamalıdır. P aracın park halinde olduğu vitestir.

Otomatik Vites Nedir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Otomatik Vites Araç Nasıl Kullanılır?

Otomatik vitesli araçlarda araç içi cihazların hasar görmemesi için sert kalkış yapmamaya özen göstermelisiniz. Aracı hareket ettirmeden önce emniyet kemerinizi takmalı ve dikiz ayna kontrollerini yapmalısınız. Öncelikle motoru çalıştırmak için kontağı çevirmeniz gerekir. Motorun çalışmasından sonra vites kolunu P (park) vitesinden sol ayak frene basılarak vites kolunu D (sürüş) kısmına getirilmesi gerekir. Ardından ayağınız fren pedalında dururken, el frenini kaldırmanız ve trafiğin durumuna göre hareket etmelisiniz. Aracın hızını artırmak isterseniz gaz pedalına artan bir basınçla basabilirsiniz, azaltmak isterseniz ayağınızı çekebilirsiniz veya ayağınızı gaz pedalından çekip hafifçe fren pedalına dokunabilirsiniz. Aracın hareketi için tek yapmanız gereken; gaz ve fren pedallarının kontrolünü sağlamalısınız. Otomatik vitesli araçlarda, sürücü debriyaj pedalıyla uğraşmadığı için yola daha fazla konsantre olabilir ve manuel araçlara göre daha güvenli bir sürüş imkanı yakalayabilir.

Otomatik Vites Araç Nasıl Durdurulur?

Öncelikle arabayı yavaşlatmak gereklidir. Bunun için frene basılır. Arabanın aniden durmaması için pedala yavaşça basılır. Araç, park ettirmek istendiğinde hareket etmek için ayak yeniden gaz pedalına basılır. Araba park edilir. Aracın tamamen durması için fren pedalına artarak basınç uygulanır ve araç tamamen durur. Araç durduruğunda vites kolu “P” (park) konumuna getirilir. Kontak anahtarını saat yönünün tersine çevirerek araba stop ettirilir. Son olarak aracın hareket etmemesi için el freni çekilir.

Kimler Otomatik Vitesli Araç Tercih Eder?

Vites değiştirmekle veya debriyaj pedalıyla uğraşmak istemeyen sürücüler araç satın alırken veya kiralarken otomatik vitesi tercih ediyor. Manuel vitesli araçlara göre daha kolay bir sürüş imkanı sağlıyor. Usta sürücüler ise manuel vitesi tercih ediyor. Bu araçlarda sürücü istediği zaman vitesi değiştirebilir çünkü araca daha hakimdir. Sürücü vitesi manuel olarak daha hızlı değiştirebildiği için daha yüksek performans sağlar. Bu da motordan yüksek performans

almak isteyen sürücülerin tercihi için etkili oluyor. İnsanların bu mekanizmayı hobi olarak görmesi de manuel vitesi tercih etmesi için başka bir sebeptir. Almanya’da yapılan bir araştırmaya göre, kadınların yüzde 6.4’ünün otomatik vitesli araçları tercih ederken, erkeklerin yüzde 24.3’ünün kadınların yaklaşık 4 katı oranında tercih ettiğini biliyoruz.

Otomatik Vites Araçların Avantajları Nedir?

Otomatik vitesli araçların manuel araçlara kıyasla birçok farklı yönü vardır. Avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Kullanım Kolaylığı: Otomatik şanzımanlı arabaların kullanımı, manuel araçlardan çok daha kolaydır. Sürücünün doğru zamanda uygun vitesi değiştirmek durumunda kalması yerine araç kendi içinde otomatik olarak vites geçişini yapabildiği için sürücünün, arabasının hangi viteste olması gerektiği konusunda endişelenmesine gereği yoktur ve sürüşü çok daha rahat olur.
  • Emniyet: Otomatik vitesli araçlar, manuel araçlara göre biraz daha güvenlidir. Manuel şanzımanlı bir aracı sürerken, sürücü vites değiştirmek için sağ elini ve sol bacağını kullanmalıdır. Otomatik şanzımanlar kendi kendilerine vites değiştirdikleri için, sürücü iki elini de direksiyonda tutmakta özgürdür. Ek olarak, sürücü vites değiştirmekle direksiyon odağını kaybetmez. Otomatik vitesli araçlar, özellikle yeni veya deneyimsiz sürücüler için daha güvenli bir sürüş imkanı sağlar.

Otomatik Vites Araçların Dezavantajları Nedir?

Otomatik vitesli araçların manuel araçlara kıyasla birçok avantajı olmasına rağmen dezavantajları da vardır. Bu maddeleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

  • Bakım ve onarım: Otomatik vitesli araçlar, düz vitesli araçlara göre çok daha fazla bakım gerektirir. Otomatik şanzımanlar karmaşıktır; birden fazla hareketli parça içerirler. Şanzımanı çalışır durumda tutmak için düzenli olarak ayarlamalar yapmak gerekir. Manuel bir araba bir noktada yeni bir debriyaja ihtiyaç duyabilir, ancak otomatik şanzımanların aynı anda birden fazla sorunu olabilir.
  • Maliyet: Otomatik vitesli araçlarda şanzıman maliyeti başta olmak üzere, manuel vitesli araçlara göre daha yüksek bir fiyata ve maliyete sahiptir. Otomatik şanzımanlar vites değiştirmek için tork konvertörüne bağlı olduğundan, manuel araçlar genellikle otomatik şanzımanlardan daha fazla yakıt verimliliği ile ilişkilendirilir. Otomatik araç sahipleri, manuel araç sahiplerinden daha fazla şanzıman bakımı ve yakıt harcar. Bununla birlikte, otomatik vitesli aracın sürüş kolaylığı sayesinde daha çok insana hitap ettiğinden, otomatik vitesli aracı satmak genellikle daha kolaydır.

Yarı Otomatik Vites Nedir?

Otomatik Vites Nedir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Yarı otomatik vitesli bir araba, manuel ve otomatik şanzımanın bir kombinasyonudur. Otomatik viteste olduğu gibi debriyaj pedalı yoktur. Bu nedenle, yarı otomatik aracı sürmek hem kolay ve hem manuel hem de otomatik vites seçeneği olduğu için arabayı nasıl kontrol etmek istediğinizi de seçebilirsiniz.

Yarı Otomatik Vitesle Tam Otomatik Vites Arasındaki Fark Nedir?

Tam otomatik vitesli bir otomobilin, yarı otomatik otomobilden farkı, vitesleri manuel olarak seçme özelliğine sahip olmamasıdır. Yarı otomatik viteste manuel viteste olduğu gibi vitesi, vites pedalı ile ayarlayabilirsiniz fakat elektronik bir yolla. Ayrıca yarı otomatik bir araba, otomatik bir arabadan daha fazla yakıt tasarrufu sağlar.

Otomatik Vites ve Manuel Vites Arasındaki Farklar Nedir?

Bu iki şanzıman modeli arasındaki temel fark, manuel şanzımanın araç içerisinde size daha fazla hakimiyet alanı sağlamasıdır. Manuel şanzıman, bir debriyaj pedalı ve vites topuzu kullanarak aracı fiziksel olarak farklı viteslere (dolayısıyla “manuel” kelimesine) geçirmenizi sağlar. Aracınızı ileri veya geri doğru hareket ettirmek ve daha yüksek veya alçak hızlarla hareket etmek için vitesi manuel olarak değiştirmeniz gerekir. Otomatik şanzıman ise, gaz pedalına bastığınızda vitesleri akıcı bir şekilde değiştirerek bu görevi sizin için yapar.

Manuel vites daha zahmetli görünse de sürüş sırasında daha fazla iş yapmanıza neden olsa da otomatik vites yerine manuel vites seçmenin bazı faydaları vardır. Manuel vites size araç üzerinde daha fazla kontrol sağlar ve manuel vitesli araçlar daha ucuz olma eğilimindedir, daha iyi yakıt harcama performansı alabilir ve sürüşü daha eğlenceli olabilir.

Otomatik Vitesli Araç Kullanışlı Mıdır?

Otomatik vitesli araçlar günlük şehir içi kullanım için manuel vitesli araçlara kıyasla daha zahmetsiz, daha kullanışlıdırlar. Vitesi her hız değişiminde değiştirmeye gerek yoktur, debriyaja basmak ile sorumlu değilsinizdir, ayağınız daha az iş yapmış olur. Sürüş deneyimi çok olmayan bir insan için otomatik vitesli bir aracı kullanmak, manuel vitesli aracı kullanmaktan çok daha kolaydır, bir tercih sebebidir.

Otomatik Araçlarda Gaz ve Fren Pedalı Nerededir?

Otomatik vitesli araçlarda, manuel vitesli araçlara kıyasla debriyaj pedalı olmadığından dolayı sadece iki pedalı vardır. Sağ tarafta olan pedal gaz, sol tarafta olan ise fren pedalıdır.

Otomatik Vites Nedir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Otomatik Viteste Debriyaj Var Mıdır?

Otomatik vitesli arabaların vitesleri vardır, ancak otomobil çoğu vites değişimini kendisi otomatik olarak halleder. Bu yüzden debriyaj pedalı yoktur, sadece fren ve gaz pedalı vardır.

Otomatik Vites Arızaları Nelerdir?

  • Otomatik şanzımanınız normalde vitesten vitese geçerken sorunsuz çalışır, aracınız vites değiştirirken herhangi bir gıcırdama veya sallanma hissi hissedilmez. Eğer hissedilmeye başlanırsa ve bu kullanım hemen düzeltilmezse aracın dişlileri daha da kötüleşeceğinden aracınızın şanzımanı giderek zarar görür. Bu durumla karşılaşırsanız araca baktırmanız aciliyetle gereklidir.
  • Aracınız ileri vitese veya geri vitese aldığınızda hemen tepki vermeyip bir gecikme oluyorsa bu da bir soruna işarettir. Koruyucu özellikleri olan sıvınızın kalınlaştığını yani sıvınızda bir sorun olduğunu gösterebilir. Bu durumda sıvı değiştirmeniz gerekmektedir. Veya aracın bilgisayar sisteminde sorun yaşıyor olabilirsiniz. Aracın bilgisayarını sıfırlamak da sorunu çözebilir. Aracın aküsünü yaklaşık 30 dakika boyunca çıkararak bunu kendiniz yapabilirsiniz. Yaptığınız işlem, aküyü sıfırlamaya yarar. Bu da işe yaramazsa, aracınızı bir ustaya götürmekte fayda var.
  • Aracınız seyir halindeyken vitesten kayıyor veya çekişini kaybediyorsa bir şeyler yolunda gitmiyor demektir. Bu durum ciddi bir güvenlik sorunudur. Arabanızın bilgisayarı, şanzımana bir vitesten diğerine ne zaman geçileceğini bildirir. Arabanıza, tekerleklere ne zaman güç göndereceğini söyler. Burada bir şey hatalı çalışıyorsa, sinyal düzgün şekilde gönderilmiyor demektir. Arabanızı muayene ettirmeniz için servise gidilmesi lazımdır. Arabanızın sürmek için güvenli olmadığını düşünüyorsanız, bir çekici yardımıyla güvenli bir şekilde servise götürebilirsiniz.

Otomatik Vitesli Araçlar Pahalı Mıdır?

Otomatik vitesli araçlar daha fazla mühendislik bilgisi gerektirdiği için manuel vitesli araçlardan daha maliyetli ve pahalıdır. İşlenmesi ve montajı zaman alan çok sayıda küçük parça ve şanzımanın yapması gereken şeyi yapması ve bunu gerektiği zaman yapmasını sağlamak, bu sistemi çok sayıda sensörün entegrasyonunu bilgisayar koduyla geliştirmek zordur ve maliyetlidir. Ayrıca otomatik araçların manuel araçlara göre sigortalanması daha pahalı olabilir. Bunun nedeni genellikle otomatik vites kutularının değiştirilmesinin manuellere göre daha maliyetli olması ve genellikle daha yüksek teknik özelliklere sahip araçlarda bulunmasıdır.