Araç Yakıt Çeşitleri Nelerdir?

Araç Yakıt Çeşitleri Nelerdir?

Araç yakıt çeşitleri; ısıtma, ulaşım ve elektrik üretimi gibi sektörlerde enerji taleplerini karşılamak için kullanılan konsantre kaynakların tümüdür. Yakıtların çoğu yenilenemez ancak uzun ömürlüdür. Yenilenemeyen yakıt türlerinden biri de akaryakıttır. Genellikle sıvı yakıt olarak bilinen akaryakıt, mekanik enerji üretmek için kullanılabilecek yanıcı bir maddedir. Araç yakıtı olarak kullanılır. Benzin, dizel, dizel ve hidrojen dahil olmak üzere düzenli olarak kullanılan yakıtların çoğu fosil yakıtlardan kaynaklanmaktadır. Araçlar genellikle benzin, dizel veya LPG ile çalışır. Her yakıt biçiminin kendine özgü yararları ve sakıncaları vardır.

1. Benzin

Benzin, 32 ile 204 santigrat derece arasında kaynayan kendine has bir kokusu olan bir hidrokarbon karışımıdır.. Normal şartlar altında çok az fakat ağır ve hafif HC’ler ile petrolden S (kükürt) ve N (azot) içeren sıvı bir HC’dir. Parafinik, 

XIX. Benzin Yirminci yüzyılın son çeyreğinde Otto çevrimli motorlarda kullanılmaya başlandı. Petrolün keşfinden sonra rafineri teknikleriyle üretilen en eski yakıtlardan biridir.

Benzinin yapısında kaliteyi arttırmak ve renk vermek için katkı maddeleri kullanılır. Ek olarak, petrol, kükürt ve azot gibi az sayıda istenmeyen bileşen içerir.

Benzenik HC’ler, naftanik HC’ler, etilenik HC’ler ve son olarak parafinik HC’ler, benzinli motorlarda sırayla çalışan en iyilerdir. Benzin içindeki benzen miktarı ne kadar büyük olursa, bu ifadenin de belirttiği gibi motorlar için yakıt o kadar iyi olur.

Bunun temel nedeni benzenlerin oktan sayısının yüksek olmasıdır. Parafinler, benzinin yapısında en az bulunması istenen HC grubudur. En sık kullanılan parafin olan heptan sıfır oktan değerine sahip olduğu için benzindeki parafin miktarı minimum ile sınırlandırılmalıdır.

 

Sadece üç ayda benzin fiyatı yüzde 2.30 arttı. Global Petrol Fiyatları internet sitesinde yayınlanan verilere göre, Türkiye’de bir litre benzin fiyatı 5 Temmuz 2021’den bu yana 18 kuruş arttı. Bu artış yüzde 2,3’lük bir artışı ifade ediyor. Benzin fiyatı 5 Temmuz 2021’de litre başına 7,82 TL’den artış sonucunda 16 Ekim 2021’de 8 TL’ye yükseldi. Ancak 18 Ekim 2021’de küresel ortalama benzin litre fiyatı 1,63 dolar iken Türkiye’de 0,85 dolar oldu.

Araç Yakıt Çeşitleri Nelerdir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Benzinli Aracın Avantajları Nelerdir?

Benzinli aracın avantajları aşağıdaki gibi sıralanır.

  • Diğer otomotiv yakıtı türleri ile karşılaştırıldığında daha iyi performans gösterir.
  • Yakıt kullanımı açısından diğer yakıt türlerinden üstündür. Bu bir avantaj olsa da yakıtın yüksek litre fiyatı bu avantajı geçersiz kılabilir.
  • Bu, tüm araba modelleri için geçerli olmasa da çoğu benzinli model, diğer yakıt türlerini kullanan modellerden daha ucuzdur.
  • Diğer yakıt türlerini kullanan otomobil modelleriyle karşılaştırıldığında, benzinli araçlar genellikle daha sessizdir.
  • Benzinle çalışan otomobiller daha az bakım gerektirir.

Benzinli Aracın Dezavantajları Nelerdir?

Benzinli aracın dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Şehir içi yakıt tüketimi dizel otomobillere göre daha fazladır.
  • Kullanılmış bir dizel aracın maliyeti, yeni bir dizel araca göre daha düşüktür.
  • Dizel arabalar kadar torku yoktur.

2. Dizel Yakıt

Dizel yakıta genel olarak basitçe “dizel” denir. Dizel motorun mucidi Rudolf Diesel sayesinde bu yakıt iyi bilinir hale geldi.Benzinden daha kalındır ve kaynama noktası daha yüksektir. Sonuç olarak, etkinin büyüklüğü daha fazladır. Dizel motorlu araçlar bu durumun bir sonucu olarak daha fazla yakıt tasarrufu sağlar.

Dizel motorlarda basınçlı hava taze olarak silindirin ateşleme bölgesine beslenir. Bunu takiben dizel motor kendi kendine tutuşacak ve işlevselliğini bozacaktır. Sonuç olarak kullanılacak yakıtın son derece yanıcı olması gerekir. Kış aylarında bu kimyasallar katılaşabilir ve filtreyi tıkayabilir (düşük sıcaklıklarda). Sonuç olarak, motor çalışmayı durdurur. Bu durumun önüne geçebilmek ve önlem alabilmek için yakıta katkı maddesi eklenmesi gerekmektedir. 15 santigrat derecenin altındaki sıcaklıklar kristalleşmeye neden olur. Kış aylarında çoğu akaryakıt istasyonu yukarıda bahsedilen kimyasalları standart olarak yakıta ekler.

Dizel Yakıtın Avantajları Nedir?

Dizel yakıtın avantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Daha yüksek tork üretirler ve dizel araçlar daha iyi çekişe sahiptir.
  • Maliyet açısından diğer otomotiv yakıtlarına göre daha ucuzdur.
  • İkinci el piyasası çok daha yaygın. Aslında diğer modellerle kıyaslandığında ikinci el versiyonlar daha üst seviyede.
  • Uygun dizel yakıt türü performansı artırılabilir.
  • Şehirde diğer yakıt türlerini kullanan arabalardan daha az yakıt kullanır.

Dizel Yakıtın Dezavantajları Nedir?

Dizel yakıtın dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Satın alırken daha maliyetlidirler.
  • Bakım masrafları yüksektir.
  • Yılda 30-35 bin km altında yol yaparlarsa masrafını çıkaracak kadar kar ettirmiyor.

3. Elektrik

Bir akımın belirli bir noktaya doğru akmasına neden olan serbest bir ortamda elektronların çekilmesiyle üretilen enerjidir. Elektrik akımı ile gerilim üretilerek elektrikli ekipmanların çalışması sağlanır.

Bir cisim, atomlar ve moleküller topluluğudur. Bir cisme özelliklerini veren en küçük birim, o cismin bileşenlerine ayrılması sonucu atom ve moleküllerden oluşur. Atomlar ise çekirdekte bir çekirdeğe ve onu çevreleyen bir elektron sürüsüne sahiptir. Bu atomların dışında, elektronlar manyetik alan, ısı ve kimyasal reaksiyonlar nedeniyle yörüngelerinden koparlar. Elektrik, serbest kalan elektronların yarattığı enerjinin hareketiyle oluşur. Bu bir anlamda elektrik akımının serbest elektronları kullanarak gerilimi oluşturduğunu gösterir.

Elektrikli araçların, geleneksel araçlara göre yaklaşık %80 daha az maliyetli olduğu tahmin ediliyor. Evde ve işte 100 kilometrelik şarj, elektrikli araç şarj istasyonlarında gece 6-7 lira, gündüz 8-10 liraya mal oluyor.

Tüm dünyada elektrikli araçlar ve şarj tesisleri giderek daha popüler hale geliyor. Yerli elektrikli otomobilin Türkiye’de ortaya çıkışından bu yana, kullanım özellikleri ve şarj istasyonları insanların ilgisini çekti. Türkiye’de şu anda 700’e yakın şarj tesisi ile 1500’e yakın elektrikli araç kullanılıyor. 

Elektrikli araç şarj istasyonlarının maliyeti, istasyonun gücüne ve hızına bağlı olarak değişmektedir. Kamusal alanlara kurulabilecek bir outlet ünitesi için 1200 Euro civarında bir yatırım gerekirken, hızlı şarj istasyonları 20 bin Euro’ya kadar yatırım gerektiriyor.

İstasyonun bulunduğu alanda ihtiyaç duyulan altyapı, şarj istasyonunun watt değerine göre değişiklik göstermektedir. Elektrik dağıtım sağlayıcısı tarafından sağlanan sözleşme gücü yetersiz olduğunda, ek güç sağlanmalıdır.

Araç Yakıt Çeşitleri Nelerdir?, Araç Değerlemenin En Güvenilir Yolu

Elektrikli Aracın Avantajları Nedir?

Elektrikli aracın avantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Günümüz piyasasında en ucuz yakıt türüdür.
  • Performans açısından diğer yakıt kaynaklarını kullanan modellerden daha iyi performans gösterir.
  • Diğer benzin türlerini kullanan araçlardan çok daha sessizdir.
  • Çevre için inanılmaz derecede elverişlidir.

Elektrikli Aracın Dezavantajları Nedir?

Elektrikli aracın dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Satış fiyatları yüksek araçlar
  • Şarj istasyonlarının yetersiz altyapısı
  • Pil çalışması nedeniyle, otomobiller daha ağırdır.
  • Pillerin düzenli olarak değiştirilmesi sonucunda ortaya çıkan masraflar (Pil ömrü 8 ila 10 yıldır.)

4. Hibrit

Benzinli motor ile elektrik motorunu birleştiren hibrit araçlar, her güç kaynağı için farklı yakıt türleri gerektirir. Benzinli motor çeşitli yakıtlar kullanır. Bu yeni nesil otomobillerde Euro 5 veya Euro 6 kalitesinde sıvı benzin kullanılmaktadır. Hibrit otomobillerde benzinli motorlar, geleneksel içten yanmalı benzinli motorlarla aynı mekanizmayı kullanır. Benzinli motorun emme anında yakıt/hava kombinasyonunu rutin olarak silindire almak için yakıt deposu ve elektrikli yakıt sistemi bulunmaktadır. Elektrik motoru bu araçlarda ikinci güç kaynağıdır ve yakıt sisteminde sadece hibrit aküsü ve aküleri şarj etmek için bir şarj mekanizması vardır.

Hibrit Aracın Avantajları Nedir?

Hibrit aracın avantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Çevre dostu: Hibrit otomobillerde, bir benzinli motor ve bir elektrik motorunun kombinasyonu, fosil yakıtlara ve CO2 emisyonlarına olan bağımlılığı en aza indirir.
  • Ekonomik hususlar: Hibrit otomobilleri daha erişilebilir kılmak için çeşitli vergi indirimleri ve teşvikler mevcuttur.
  • Rejeneratif frenlemeli fren sistemi: Frenleme hareketinin enerjisi yakalanır ve aküyü şarj etmek için kullanılır. Bu teknik, pili düzenli olarak şarj etme ihtiyacını ortadan kaldırarak zamandan tasarruf etmeyi sağlar.
  • Artan yeniden satış değeri: Hibritlerin artan popülaritesi nedeniyle ortalamanın üzerinde ikinci el piyasa değerleri vardır.

Hibrit Aracın Dezavantajları Nedir?

Hibrit aracın dezavantajları aşağıdaki gibi sıralanır. 

  • Daha yüksek bir fiyat: Hibrit otomobiller, geleneksel benzinli araçlardan daha pahalıdır. Ayrıca kullandıkları teknoloji, bakım maliyetlerinin artmasına neden olur.
  • Daha az enerji: Hibrit otomobillerde, benzinli motor ve elektrikli motor kombinasyonu, birçok fosil yakıtlı motordan daha az güçlüdür.
  • Azaltılmış kullanım: Hibrit otomobiller, normal otomobillerden daha karmaşık bir mekanizmaya sahiptir. Üreticiler ağırlık eklemekten kaçınmak istedikleri için hibrit otomobillerin motorları ve pilleri daha küçük. Süspansiyon ve gövde de daha az desteğe sahiptir.
  • Yüksek voltajlı piller: Yüksek voltajın varlığı, yolcular için elektrik çarpması riskini artırır ve bir kaza durumunda acil durum personelinin işini zorlaştırır.

Hangi Yakıt Çeşidi Daha Avantajlıdır?

Görüldüğü gibi, her bir yakıt tipi, onu diğerlerinden ayıran farklı özelliklere sahiptir. Hibrit araçlar çevre dostu ama elektrikli araçları kullanmak ekonomik olarak daha avantajlıdır. Örneğin, şarj çıkışlarının az olduğu bir alanda elektrikli araç kullanmak, tüm faydaları dezavantaja dönüştürebilir. Sonuç olarak, en iyi araba yakıt türü kişisel tercih meselesidir. Kullanılacak yakıt türünün avantaj ve dezavantajları bu noktada dikkatlice tartılmalı ve hangisinin amaçlanan uygulamayı en iyi şekilde yerine getirdiği belirlenmelidir.

Hangi Yakıt Çeşidi Daha Ucuzdur?

Yakıt söz konusu olduğunda, dikkate alınması gereken birçok husus vardır. Arabayı nerede kullanacağı, ne sıklıkla kullanacağı ve nereye park edeceği gibi şeyleri düşünülmelidir.

Araç düşük hızlarda ve trafiğin az olduğu yerlerde sürülecekse, yılda 45 bin kilometre yapılacaksa ve araç içi gürültü sorunu olmayacaksa dizel motor tercih edilebilir.

Otopark sorununun olmayacağı ve aracın performansının zorlanmayacağı yerlerde araç çalıştırılacaksa LPG’ye geçiş yapılması uygun olabilir.

Akaryakıt fiyatının araç fiyatının düşmesini beklemeden 3-5 yıl içinde araç değiştirilecek veya yenilenecekse, araçta gürültü ve performans olmamasına önem veriliyorsa benzinli motor doğru seçim olabilir.

Araç Yakıtından Nasıl Tasarruf Edilir?

Araç yakıtından nasıl tasarruf edileceği aşağıdaki gibi sıralanır.

  • Araç bakımları vakit kaybetmeden tamamlanmalıdır. Araç verimliliğini düşüren ve yakıt tüketimini artıran faktörleri en aza indirmek için rutin araç bakımları gözden kaçırılmamalıdır.
  • Aracın makul bir hızda kullanılması tavsiye edilir. Araçlar, hızlarına bağlı olarak farklı oranlarda benzin tüketirler. Bir arabada yakıt tasarrufu yapmanın en basit yolu hızı azaltmaktır.
  • Dişliler dikkatli kullanılmalıdır. Düşük hızlarda yola çıkarken ve seyahat ederken, düşük vites kullanmak yaygındır, ancak belirli bir hızda seyahat ederken motorun yorulmasını önlemek için araç doğru viteste sürülmelidir.
  • Mümkünse ani frenlerden kaçınılmalıdır. Artan yakıt tüketiminin temel nedenlerinden biri şehir içi ulaşımda yaygın olan ani fren kullanımıdır.
  • Klimayı kullanırken dikkatli olmak önemlidir. Klimanın düşük hızda çalışması yakıt tasarrufu sağlar.
  • Aracın rölantide çalıştırılması önerilmez. Aracı bekleme modunda tutmak yakıt tüketimini artırır. Beklerken aracın motorunu kapatın ve çalıştığında yeniden çalıştırın.

Araç Yakıtı Nasıl Hesaplanır?

İhtiyaç olan yakıt miktarını hesaplamak için önce aracın deposunu en üste kadar doldurun. Hesaplamalar basit ve anlaşılır kılmak için 100 ve katlarını hesaplanır. Yine de aracı tamamen doldurduktan sonra kilometreyi sıfırlanması gerekir. Örnek vermek gerekirse, araba deposu dolduğunda 200 TL harcanmış. Depo boşaldığında sayaç 500 kilometre okuyacaktır. Ne kadar yakıta ihtiyaç olduğunu bulmak için miktarı yolun uzunluğuna bölünmelidir. Araç, 200/500: 0,40 oranında kilometre başına 40 kuruş tüketir. Hesaplamalar bu şekilde yapılır. Bu şekilde ne kadar harcandığı anlaşılabilir.