Dinamometre (Dyno) Testi Nedir?
Dyno testi olarak da bilinen dinamometre testi, dinamometre vasıtasıyla herhangi bir nesnenin kuvvetini ölçmek için kullanılmaktadır. Aynı şekilde araçların motor ve beygir gücü ile genel araç performansları dinamometre testi ile ölçülebilmektedir. Ölçüm sırasında tespit edilen şey, motorda elde edilen enerjinin aracın güç aktarma aksamlarına ne ölçüde aktarıldığıdır. Bu sayede araçta herhangi bir güç kaybı varsa, bu güç kaybının nereden kaynaklandığı ve nasıl gerçekleştiği tespit edilebilmektedir. Bilgisayar ve özel yazılım ile gerçekleştirilen dinamometre testi, oto ekspertiz raporunda da yer alabilen bir test türüdür. Bu test ile satın alınması planlanan herhangi bir ikinci el aracın pek çok performans bilgisine erişilebilmektedir. Araç değerinin belirlenmesinde son derece faydalı katkılar sunan dinamometre testi; motor performansının yanı sıra vites ve vuruntu testleri de yapabilmektedir.
Dinamometre Testi Ne Demek?
Kısaltılmış hali olan dyno testi olarak da bilinen dinanmometre testi, herhangi bir cismin kuvvetinin ölçülmesinde kullanılan bir test türüdür. Adını testin yapıldığı cihaz olan dinamometreden alan bu test, araçların motor gücü, beygir gücü ve torkunun belirlenmesinin yanı sıra vites ve vuruntu testlerinin yapılmasında da kullanılmaktadır. Türkçe’ye kuvvet ölçer olarak geçen dinamometre, içeriğinde esnek bir yay bulundurmaktadır. Test sırasında bu yaya uygulanan kuvvetin gücü oranında yay gerilmekte ve cihaz üzerinde bulunan göstergeye kuvvetin değerini yansıtmaktadır. Dinamometre ile elde edilen değerler, Newton (N) birimi olarak gösterilmektedir. Öte yandan her dinamometrenin üzerinde, cihaz tarafından ölçülebilecek maksimum kuvvet ifade edilmektedir. Herhangi bir şekilde bu kuvvetten daha fazla bir kuvvet uygulanması halinde cihaz kırılmakta ve kuvveti doğru tespit edememektedir. Bu nedenle yüksek kuvvete sahip olduğu bilinen araçların ölçülmesinde daha güçlü dinamometreler kullanılmaktadır. Dinamometrenin ilk kullanımı Newton zamanında gerçekleşmiş olsa da günümüzde kullanılmakta olan modern elektro dinamometre 1846 yılında Wilhelm Weber tarafından icat edilmiştir.
Dinamometre Testi Ne İşe Yarar?
Dyno testi olarak da bilinen dinamometre testi, herhangi bir cisim tarafından uygulanan kuvvetin ölçülmesinde kullanılan bir test türüdür. Bu kuvvet ölçüm işlemi, genel olarak motorların gücünü belirlemek için gerçekleştirilmektedir. Herhangi bir aracın motor ve beygir gücü dinamometre ile kolaylıkla belirlenebilmektedir. Buna ek olarak dinamometre testi, oto servislerde araçtaki muhtemel ve potansiyel güç kayıplarını tespit etmek için de yapılmaktadır. Dinamometre testi; motorda üretilmekte olan gücün, güç aktarım organlarına aktarımı sırasında meydana gelen güç kayıplarını da ortaya çıkartabilmektedir. Bu sayede araçtaki güç kaybının nereden kaynaklandığı belirlenerek arızanın giderilmesi mümkün olabilmektedir. Herhangi bir aracın motoru hakkında detaylı bilgi sahibi olmak için dinamometre testi sıklıkla kullanılmaktadır. Araçta güç kaybı varsa bu durum araç değerine olumsuz etki edeceğinden, bir aracın değerinin belirlenmesi sırasında da dinamometre testine başvurulabilmektedir.
Dinamometre (Dyno) Testinde Hangi Kontroller Yapılır?
Dinamometre (dyno) testi sırasında yapılan kontroller aşağıdaki gibi sıralanabilir.
● Araç motorunun genel performans kontrolü.
● Motorun tork seviyesi.
● Motorun güç seviyesi.
● Motorun ivmelenme seviyesi.
● Aracın toplam beygir gücü.
● Motor yorgunluğuna bağlı olarak ortaya çıkan direnç değerleri.
● Motordan güç aktarma aksamlarının genel durumu.
● Motordan alınan gücün tekerleklere iletimi sırasında meydana gelen güç kayıplarının seviyesi ve bu kayıpların nedenleri.
● Oto ekspertiz uzmanı tarafından yapılan başka kontroller.
● Aracın iç ve dış kondisyon durumu.
● Amortisör testi.
● Araca ait yanal kayma durumu.
Dyno Testi Nasıl Yapılır?
Dinamometre testi yapabilmek için, test cihazının araç lastiklerini iki yönlü olarak kavrayacak ve silindir aksamlarını kapsayacak şekilde bağlanması gerekmektedir. Bu sayede motorda üretilmekte olan gücün lastiklere iletimi sırasındaki kontroller yapılabilmekte ve veriler toplanabilmektedir. Dyno testi yapılırken, testi yapmakta olan uzmanın ilk kontrol ettiği şey motorda üretilen gücün aktarma sistemindeki durumudur. Bu sebeple aracın yalnızca ön çekişli, arkadan itişli veya dört çeker olması testin yöntemi açısından farklılık göstermektedir. Aracın çekiş sistemi tespit edildikten sonra araç, çekiş sistemine uygun olacak şekilde dyno test cihazına bağlanmakta ve lastikler silindir üzerine yerleştirilmektedir. Araç bu silindirlerin üzerinde tıpkı olağan yol koşullarında olduğu gibi bir duruma kavuşmaktadır. Ayrıca bir hava akım cihazı sayesinde aracın tam gaz çalıştığı sırada ortaya çıkan aşırı ısının motoru nasıl etkilediği bilgisi elde edilmektedir. Yapılmakta olan dyno desti sırasında, test yapılan aracın kaymaması, ileri veya geri yönlü hareket etmemesi için araç dört taraftan güvenlik kemerleri ile bağlanmaktadır. Çünkü test sırasında aracın hızı 250 kilometreye kadar çıkabilmektedir. Bu nedenle test sırasında bu önlemlerin alınmış olması büyük önem taşımaktadır. Bu sayede aşırı yüksek hızlara ulaşan aracın aniden kayması, bir yerlere çarpması ve birilerine zarar vermesi engellenebilmektedir. Testi yapan uzman, aracın tüm viteslerini manuel olarak deneyerek bilgisayara verilerin yazılmasını sağlamaktadır. Tüm vitesler için maksimum hıza çıkılmakta ve tüm veriler kaydedilmektedir.
Dinamometre Testi Nerede Yapılır?
Dinamometre (dyno) testleri, oto ekspertiz merkezlerinde kısa bir süre içerisinde yapılabilmektedir. Dinamometre test ücreti ise, yapıldığı merkeze göre değişkenlik göstermekle birlikte piyasada 100 TL’den başlayan fiyatlarla yaptırılabilmektedir. Alınan dinamometre test raporu sonucunda, araç motoru hakkında detaylı bilgi sahibi olunabilmektedir.
Dinamometre Testi Yaptırmak Zorunlu mudur?
Normal şartlar altında dinamometre (dyno) testi yaptırmanın herhangi bir kanuni zorunluluğu bulunmamaktadır. Dinamometre testi, ekspertiz raporu kapsamında yapılan bir testtir. Bazı durumlarda ve bazı araçların alım satım işlemleri sırasında oto ekspertiz raporu zorunluluğu söz konusu olabilmektedir. Bu gibi durumlarda oto ekspertiz raporu alınması zorunluluğuna bağlı olarak ilgili araca dinamo testi yaptırılması gerekmektedir. Bu istisna dışında dinamometre testi; zorunluluktan uzak, tamamen bağımsız bir şekilde yaptırılan ve araç motoru hakkında bilgi edinmeyi amaçlayan bir test türüdür.
Araç Muayenesinde Dyno Testi Yapılır mı?
Araç muayene istasyonlarında herhangi bir şekilde dinamometre (dyno) testi yapılmamaktadır. Aracın muayeneden geçebilmesi için de herhangi bir dyno testi raporu istenmemektedir. Bu bağlamda dinamometre testinin, aracın muayene işlemleri ile herhangi bir alakası olmadığı söylenebilir. Ancak dinamometre testi, herhangi bir aracın motor gücü ve genel performansı hakkında bilgi sahibi olmak için son derece önemli bir testtir. Bu nedenle özellikle ikinci el araç alım satımı sırasında sıklıkla yapılan bir test türüdür.
Dyno Testi Zararlı mı?
Dinamometre (dyno) testinin araç üzerinde bazı zararları olduğuna dair söylentiler yaygın olsa da, dinamometre testinin araca herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Dinamometre testi, son teknoloji cihazlar yardımıyla bir uzman tarafından yapılmaktadır. Testin amacı araç motoru ve performansı hakkında detaylı bilgi edinmektir. Son derece profesyonel bir test olan dinamometre testi, herhangi bir araca uygulanmadan önce aracın bu teste girip giremeyeceği kontrol edilmektedir. Bu kontroller sırasında dinamometre testinin araca zarar verebileceği anlaşıldığı takdirde, araç teste alınmamaktadır. Bu tip araçların dinamometre testine girebilmesi için, öncelikle diğer eksiklerinin tamamlanması gerekmektedir. Bir aracın dinamometre testine girip giremeyeceğine karar verilirken öncelikle aşağıdaki kontroller yapılmaktadır.
● Araç motorunun yağ seviyesinin uygunluğu.
● Araç motorunda yer alan soğutma suyunun yeterli seviyede olup olmadığı.
● Araç motorunun su sızdırıp sızdırmadığı.
● Araç motorunun yağ sızdırıp sızdırmadığı.
● Araç motorunun gürültü seviyesi.
● Aracın yakıt sisteminde sızma olup olmadığı.
● Aracın motorunda herhangi bir üfleme veya egzoz dumanı problemi olup olmadığı.
● Kayış kasnakların ne durumda olduğu.
● Araç lastiklerinin detaylı kontrolleri
● Aracın jantında çatlak, kırık, eğrilik veya kaynak olup olmadığı
● Ön düzen elemanlarının detaylı kontrolleri
● Şanzımanın yağ sızdırıp sızdırmadığı.
● Diferansiyel durumu.
● Şaft, aks ve aktarma aksamlarının durumu.
● Radyatör durumu
● Soğutucu durumu
● Diagnostik testler.
Dyno Testi Araca Zarar Verir mi?
Dyno testi, ileri teknoloji aletlerle bir uzman tarafından yapılan önemli bir testtir. Amacı araç motorunun gücü ve genel performansı hakkında detaylı bilgi vermek olan dinamometre testinin araç üzerinde herhangi bir zararı bulunmamaktadır. Araçlar, dinamometre testine alınmadan önce bir dizi kontrolden geçirilmekte ve test yapmak için uygun durumda olup olmadığı tespit edilmektedir. Bu nedenle dinamometre testi sırasında herhangi bir zarara uğrama potansiyeli taşıyan araçlar dyno testine alınmamaktadır. Bu tip araçlar, öncelikle diğer eksikleri giderildikten sonra dinamometre testine tabi tutulmaktadır.
Dyno Testi Aracın Garantisini Bozar mı?
Dyno testi sırasında aracın gücünün tespit edilmesi amacıyla aksamları maksimum oranda çalıştırılmaktadır. Test sırasında aracın hızı saatte 250 kilometreye kadar çıkabilmektedir. Bu gibi durumlar, pek çok kişiye dinamometre testinin araç için zararlı olduğu izlenimi vermektedir. Dolayısıyla aracın ve araç aksamlarının garantisinin bozulabileceği yönünde de bazı endişeler oluşmaktadır. Ancak dinamometre testi son derece profesyonel bir test olmakla beraber ileri teknoloji cihazlar ve işinde uzman kişiler tarafından yapılmaktadır. Ayrıca herhangi bir aracın dyno testi için uygun olup olmadığı daha önce kontrol edilmekte ve araç bu doğrultuda teste alınmaktadır. Araç veya parça üreticileri tarafından verilen garantiler, ilgili parçanın tam çalışma performansı dahilindedir. Bu nedenler dyno testi sırasında aracın veya herhangi bir aksamın garantisinin bozulması söz konusu değildir.
Dyno Testi Güvenilir midir?
Dyno testinin amacı, araç motorunun gücünü ve genel performansını detaylı bir şekilde ortaya koymaktır. Bu bağlamda araç farklı viteslerde çalıştırılıp yüksek hızlarda test edilmekte ve ilgili veriler bilgisayar yoluyla raporlanmaktadır. Test sonucunda elde edilmesi amaçlanan şey motorun ne durumda olduğu, motorun genel gücü ve performansının yanı sıra araçta herhangi bir güç kaybı yaşanıp yaşanmadığıdır. İleri teknoloji aletler kullanılarak işinde uzman bir kişi tarafından yapılan dyno testi araçlar için son derece güvenlidir ve herhangi bir zarar teşkil etmemektedir. Dinamometre testi yapılmadan önce test yapılması planlanan araçta pek çok kontrol gerçekleştirilmektedir. Bu kontroller sonucunda aracın dinamometre testine girebilmesi için herhangi bir sakınca olmadığı anlaşılırsa, ilgili araç dyno testine alınmaktadır. Aksi halde ise araç dinamometre testine kabul edilmemekte ve diğer problemlerinin çözülmesi istenmektedir. Bu kontroller yapılmadan gerçekleştirilebilecek herhangi bir dinamometre testi güvenilir olmayabilir ve araca zarar verebilir. Bu sebeple dinamometre testi yaptırılırken doğru yerde, doğru aletlerle ve doğru kişilerce yapıldığından emin olunmalıdır. Gerekli kontroller yapılarak uzman bir kişi tarafından gerçekleştirilmiş dyno testi son derece güvenilir bir işlemdir.