Trafik Kazalarının Sebepleri Nelerdir?

Trafik kazaları, otomobillerin insan hayatına girmesiyle birlikte ortaya çıkmış bir kaza türüdür. Trafik kazaları, araçlar arasında olabileceği gibi araçlar ile yayalar arasında da olabilir. Bazı durumlarda ise ikinci bir araç veya yaya olmaksızın araç kendi başına kaza yapabilmektedir. İlk ölümlü trafik kazası, otomobilin ilk icat edildiği ve henüz buharlı olduğu dönemlerde meydana gelmiştir. Pek çok kaynak tarafından kabul edilen ilk ölümlü trafik kazası 17 Ağustos 1896 tarihinde Londra’da gerçekleşmiştir. Otomobil yalnızca 12 kilometre hızla gidiyor olmasına rağmen bir yaya çarparak 44 yaşındaki bir yayanın hayatını kaybetmesine yol açmıştır. O zamana kadar gerçekleşmiş ilk vaka olduğu için, olay konusunda herhangi bir yasal tatbikat yapılmamış ve sürücü herhangi bir ceza almamıştır. Türkiye’de gerçekleşmiş ilk ölümlü trafik kazası ise 26 Ocak 1912 tarihinde İtalyan Büyükelçiliğinin şoförü tarafından Şişli Camii civarında yapılmıştır. Panikleyerek kaçan sürücü daha sonra yakalanmış ve olay büyükelçiliğin tazminat ödemesiyle sonuçlanmıştır. Otomobillerin artmasıyla birlikte paralel olarak giderek artmaya başlayan trafik kazaları, hükümetleri bazı yasal düzenlemeler yapmaya mecbur bırakmıştır. Yalnızca otomobiller değil aynı zamanda otomobil üreticileri de trafik kazalarını ciddi bir şekilde ele almaya başlamış ve trafik kazalarını önleyici tedbirler geliştirmeye başlamıştır. Bu tedbirler daha sonra trafik kazasının etkilerini mümkün olan en az şekilde atlatabilmeyi amaçlayan daha geniş güvenlik önlemleriyle desteklenmiştir. Trafik kazası, günümüzde hala insanların ölmesine en çok yol açan kazalar arasında yer almaktadır. Her şeye rağmen tüm güvenlik tedbirlerine uyarak trafik kazası geçirme ihtimalini en aza indirgemek mümkündür. Bu tedbirler aynı zamanda olası bir trafik kazasında, kazanın yıkıcı etkilerini minimuma indirmek için de önemlidir. Trafik kazasına yol açan en yaygın sebepler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Takip mesafesine dikkat etmemek
Mevsime Uygun Lastik Kullanmamak
Alkollü Araç Kullanmak
Aşırı Hız Yapmak
Trafik Kurallarına Dikkat Etmemek
Trafikte Telefon ile Konuşmak

1. Takip Mesafesine Dikkat Etmemek

Takip mesafesini korumadan araç kullanmak, trafik kazasına en çok yol açan sebepler arasında bulunmaktadır. Takip mesafesi, seyir halinde öndeki araç ile olan mesafenin belirli bir uzaklıkta tutulmasıdır. Takip mesafesi, genellikle hızın ikiye bölünmesiyle bulunur. Örnek olarak 60 kilometre hızla giden bir aracın takip mesafesinin 30 metre olması gerekmektedir. Bu durum, seyir halinde iken öndeki araca 30 metreden daha fazla yaklaşılmaması gerektiği anlamına gelmektedir. Takip mesafesinin aşılması ve öndeki araca gereğinden fazla yaklaşılması durumunda, öndeki aracın herhangi bir sebeple ani fren yapması ciddi bir kazaya sebebiyet verebilmektedir. Öndeki aracın fren yapması için geçerli sebepler ortaya çıkabilir. Bu sebeplere aniden yola yaya veya başka bir canlı çıkması örnek gösterilebileceği gibi, yol üzerinde bir engelle karşılaşılması da gösterilebilir. Öndeki araç aniden fren yaptığında, takip mesafesini korumadan arkadan gelen bir aracın bu durumu son derece kısa bir süre içerisinde algılaması çok zordur. Algılasa bile, araç aksamları o hızla giderken o kadar kısa mesafede durmak konusunda zorlanabilir ve olay öndeki araca çarpmakla sonuçlanabilir. Bu tip kazalara yol açmamak için takip mesafesi her zaman doğru bir şekilde korunmalıdır.

2. Mevsime Uygun Lastik Kullanmamak

Bazı sürücüler araç lastiklerini mevsime uygun olacak şekilde değiştirmek konusunda unutkan veya ihmalkârdır. Bu durum, ciddi trafik kazalarına yol açabilmektedir. Özellikle de kış aylarında zorlu hava koşullarıma uygun lastiği olmayan bir araçla seyir almak son derece tehlikelidir. Mevsim lastikleri, içerisinde bulunulan mevsimin hava koşullarına özel olarak tasarlanmış ve pek çok güvenlik testinden geçirilmiştir. Özellikle kış lastikleri, daha fazla yol tutuşu sağlamakta ve olası kayma durumlarında daha fazla direnç göstermektedir. Ancak gene de mevsim lastikleri yalnızca kış ayı için düşünülmemeli, yaz aylarında da uygun lastik kullanılmalıdır. Yaz aylarında kış lastiği kullanmak da fren mesafesini uzatacağı için tehlikeli bir hale gelmektedir. Can ve mal güvenliği için her sürücünün seyir almadan önce doğru lastiğe sahip olduğundan emin olması gerekmektedir.

3. Alkollü Araç Kullanmak

Alkollü araç kullanmak, en şiddetli kazaların en büyük sebebi olarak gösterilmektedir. Alkollü araç kullanmak dünyanın bütün ülkelerinde ciddi bir suçtur ve aracı bağlayıcı yaptırımları bulunmaktadır. Ayrıca alkollü halde kaza yaparak bir yayanın ölümüne yol açmak, pek çok ülkede taksirli suç sayılmamakta ve cinayete yakın cezaları beraberinde getirmektedir. Alkol alımı, insan beyni üzerinde algıyı azaltıcı etkilere sahiptir. Fazla kullanımında ise baş dönmesi, ani uyku ve sağlıklı düşünememe gibi yan etkileri de mevcuttur. Araç kullanımı, son derece ağır bir makineyi hızlı bir şekilde şehirde dolaştırmak anlamına gelmektedir. Bu işlem sırasında son derece dikkatli olunmalı ve herhangi bir canlıya veya mala zarar vermemek için özen gösterilmelidir. Bunun için de araç kullanımı yalnızca berrak bir zihinle yapılmalıdır.

4. Aşırı Hız Yapmak

Aşırı hızlı araç kullanmak, geri dönüşü olmayan ve son derece yıkıcı ciddi kazaların en büyük sebeplerinden bir tanesidir. Günümüzde dünya şehirleri son derece kalabalıktır. Buna paralel olarak cadde ve sokaklar da aslında dar alanlardır. Öyle ki standart bir caddede en fazla üç araba yan yana gelebilmektedir. Ayrıca araç trafiği çift yönlü akmakta, caddeler yayalar tarafından da kullanılmaktadır. Durum böyle olunca kara taşıtı kullanımıyla hava ve deniz taşıtlarının kullanımı arasında ciddi farklılıklar oluşmaktadır. Aşırı hızlı giden bir aracı böylesine komplike ve dar alanlarda problemsiz bir şekilde kullanabilmek standart bir insan beyni için mümkün değildir. Dünyanın tüm ülkelerinde araç kullanımı için hız sınırları getirilmiştir. Bu hız sınırları, araç türüne göre farklılık gösterebildiği gibi aracın kullanıldığı yol tipine göre de farklılık göstermektedir. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde gidilebilecek en yüksek hız, yalnızca otoyollarda ve otomobiller için geçerli olmak üzere 120 kilometredir. Hız sınırı, kamyon ve benzeri diğer araçlar ve cadde, sokak gibi diğer yol türleri için daha azdır.

5. Trafik Kurallarına Dikkat Etmemek

Trafik kuralları, trafik akışının daha güvenli, rahat ve hızlı bir şekilde gerçekleşebilmesi için düzenlenmiş kurallardır. Trafik kurallarına dikkat etmemek ciddi kazalara yol açabilir. Trafik kuralı ihlalleri arasında en çok kazayla sonuçlananı ise kırmızı ışıkta geçmektir. Bu kural hem yayalar hem de sürücüler tarafından uyulması gereken önemli bir kural olma özelliğini taşımaktadır. Trafik ışıkları, trafiğin kontrolünü sağlayan ve herhangi bir trafik zabıtası yokken trafik zabıtasının işini yapan araçlardır. Trafik kuralları yalnızca ışıklara uymaktan ibaret değildir. Tali yoldan dikkatsiz çıkmak, kavşağa hızlı girmek, yaya geçidinde durmamak, ters yöne girmek, girilmesi yasak yollarda araç kullanmak ve hız limitini aşmak gibi sayılabilecek pek çok trafik kuralı hayati önem taşımaktadır. Yalnızca trafik kurallarına uygun hareket ederek bile kaza riskini ciddi bir oranda azaltmak mümkündür. Bu sebeple tüm araç sürücülerinin trafik kurallarını iyi bir şekilde bilmesi ve uyması gerekmektedir.

6. Trafikte Telefon ile Konuşmak

Trafikte telefon ile konuşmak son derce tehlikelidir. Araç kullanırken telefonla konuşmak pek çok ülke tarafından yasaklanmıştır. Ancak sürücüler bu cezadan kaçabilmek için çeşitli araç içi aparatlar ve kulaklıklar kullanarak iki elleri direksiyonda olacak şekilde telefonla konuşmaya devam etmektedir. Trafikte telefonla konuşmaktaki asıl tehlike, sanılanın aksine bir el ile telefonu tutma zorunluluğu değil doğrudan konuşma işleminin kendisidir. Seyir halindeki bir sürücünün tüm ilgisi doğrudan yol ve trafikte olmalıdır. Telefon ile başka biriyle görüşmek, sürücünün dikkatini dağıtmakta ve gözlerinin dalmasına sebep olmaktadır. Can ve mal güvenliği için trafikte seyir halindeyken sürücülerin kesinlikle telefon görüşmesi yapmaması tavsiye edilmektedir.

Sürücü Kaynaklı Trafik Kazalarının Sebepleri Nedir?

Sürücü kaynaklı trafik kazalarının sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Trafik kurallarına uymamak.
Hız sınırını aşmak.
Takip mesafesini korumamak.
Kırmızı ışıkta geçmek.
Yaya geçidinde durmamak.
Kavşaklara hızlı giriş yapmak.
Araç kullanırken telefon görüşmesi yapmak.
Alkollü araç kullanmak.
Başta lastik olmak üzere araç bakımlarını ihmal etmek.

Yaya Kaynaklı Trafik Kazalarının Sebepleri Nedir?

Yaya kaynaklı trafik kazalarının sebepleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Yayalar için kırmızı ışık yanıyorken karşıdan karşıya geçmeye çalışmak.
Yayalar için yapılmış alt ve üst geçitleri kullanmamak.
Ani bir şekilde yola çıkmak.
Araçların seyir aldığı yol üzerinde yürümek.
Hareket eden herhangi bir vasıtaya asılmak.
Durgun haldeki aracın arkasından geçiş yapmak.

Trafik Kazalarının Sonuçları Nelerdir?

Trafik kazalarının sonuçları aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Can kaybı
Maddi zarar
Psikolojik olumsuzluklar.

Can kaybı, bir trafik kazasında meydana gelebilecek en kötü durumdur. Can kaybının herhangi bir şekilde telafi edilmesi mümkün değildir. Kazanın gerçekleşme biçimine göre sürücü, yolcu veya yayalarda can kaybı meydana gelebilmektedir. Trafik kazalarının bir diğer sonucu ise maddi zarardır. Araçta meydana gelen hasara göre son derece ciddi maddi kayıplar meydana gelebilmektedir. Bazı durumlarda aracın hurdaya çıkması mümkündür. Ayrıca yaralılar için yapılacak olan sağlık harcamaları da maddi kayıplar arasındadır. Öte yandan bir trafik kazasında can kaybı veya maddi zarar meydana gelmese de kazanın etkisi ile kazayı geçiren kişilerde ciddi psikolojik travmalar görülebilmektedir.

Trafik Kazalarının Ülke Ekonomisine Verdiği Zararlar Nelerdir?

Türkiye’de her yıl ortalama olarak 1,5 milyondan fazla trafik kazası gerçekleşmektedir. Bu kazaların yaklaşık olarak 300 bin tanesinde ölüm veya yaralanma görülmektedir. Meydana gelen kazalar neticesinde ülke ekonomisi her yıl ortalama olarak 15 milyar dolar zarara uğramaktadır. İstatistiklerin gösterdiği rakamlara göre meydana gelen trafik kazalarının %89’u sürücü kaynaklı olarak meydana gelmektedir.

Trafik Kazalarının Olumsuz Sonuçlarını Azaltmak için Ne Yapılabilir?

Trafik kazalarının olumsuz sonuçlarını azaltabilmek adına bir dizi tedbirler almak mümkündür. Bu tedbirlerin başında araç içerisinde bir sağlık çantası ve yangın söndürücü bulundurmak gelmektedir. Ayrıca herhangi bir kazadan sonra ilk yardım son derece önemlidir. Bu nedenle her sürücünün ilk yardım eğitimi alması tavsiye edilmektedir. Etkin bir ilk yardım ile can kaybının önüne geçilebilmektedir.

Trafik Kazaları Nasıl Önlenebilir?

Son derece tesadüfi ve ekstrem kazalar dışında pek çok trafik kazasının önlenmesi mümkündür. Trafik kazalarının %89’unun sürücü kaynaklı olduğu istatistiksel olarak ortaya konulmuştur. Sürücülerin trafik kurallarına uyması ve trafik içerisinde daha fazla dikkatli olması, trafik kazalarının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Trafik kazalarının önlenmesinde en etkili olan önlemler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

Uykusuz trafiğe çıkmamak.
Alkollü araç kullanmamak.
Araç kullanan kişinin dikkatini dağıtmaktan kaçınmak.
Hız sınırını aşmamak.
Trafik levha ve işaretlerini dikkatle takip etmek ve trafik kurallarına uymak.
Çok gerekli olmadıkça sollama yapmaktan kaçınmak.
Direksiyonu iki elle kullanmak.

2021 Yılı Trafik Kazası Oranları Nedir?

2021 yılı trafik kazası bilgileri aşağıdaki gibidir.

	Yerleşim Yeri	Yerleşim Yeri Dışı	Toplam
Toplam Kaza Sayısı	38.183	10.612	48.795
Ölümlü Kaza Sayısı	75	127	202
Yaralanmalı Kaza Sayısı	14.136	3.729	17.862
Maddi Hasarlı Kaza Sayısı	23.972	6.759	30.731
Ölü Sayısı	85	162	247
Yaralı Sayısı	18.814	7.107	25.921

Trafik Kazaları Ölüm Oranları Nedir?

Trafik kazaları ölüm oranları aşağıdaki gibidir.

Yıl	Toplam Kaza Sayısı	Ölümlü Kaza Sayısı
2009	1.053.346	111.121
2010	1.106.201	116.804
2011	1.228.928	131.845
2012	1.296.634	153.552
2013	1.207.354	161.306
2014	1.199.010	168.512
2015	1.313.359	183.011
2016	1.182.491	185.128
2017	1.202.716	182.669
2018	1.229.364	186.532
2019	1.168.144	174.896
2020	983.808	150.275

Kaynak: TUİK

Trafik Kazalarının Sebepleri Nelerdir?