Egzoz Nedir?
Egzoz, içten yanmalı motorlarda motorun içinde yanan gazın tahliye edilmesine yarayan bir düzenektir. Motorun çalışma esnasında oluşan fazla gaz bu düzenek sayesinde dışarı atılır. Bu sistemin araçta var olma sebebi gürültünün en aza indirilmesi içindir. Egzoz sistemi bütün içten yanmalı, dizel veya benzinli motor tiplerinde sıkışan fazla havanın tahliyesini sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Egzoz, otomobillerde motordan arka kısma kadar uzanan düzenekli bir şekilde kullanılan bir parçadır.
Egzoz Ne Demek?
Egzoz, motor çalıştığı esnada içine sıkışan fazla havanın atılmasını sağlayan düzenektir. İçten yanmalı motorların icadı ile bu sistem de kullanılmaya başlanmıştır. Daha önce egzoz sistemi olmadığından motorlar çok sesli ve dumanlı bir şekilde çalışmaktaydı. Egzoz sistemi; egzoz boruları, partikül filtresi, katalitik konvektör, egzoz manifoldu, egzoz supabı, susturucular ve lambada sensörlerinden meydana gelmektedir. Ayrıca egzoz sisteminin tam olarak kim tarafından nerede ve ne zaman bulunduğu hakkında kesin bir bilgi olmasa da 1897 yılında Milton O. ve Marshall T. Reeves tarafından motorlar için egzoz susturucuları icat edilmiştir. Egzoz susturucuları egzoz sisteminin içine monte edilerek fazla olan gürültülü sesi absorbe etmek için tasarlanmıştır. Bu icat sayesinde egzoz sistemi gürültü kirliliğinden daha fazla arındırılmıştır.
Egzoz Ne İşe Yarar?
Egzoz sisteminin araçlardaki işlevi şu şekildedir:
- Aracın yanma odasında biriken gazın dışarı atılmasını sağlar.
- Motorun yanma odasından gelen sesleri en aza indirerek ses kirliliğini azaltır.
- Aracın motorundaki zararlı gazları süzerek atılmasını sağlar.
- Motorun performansını arttırır.
Egzoz Nasıl Çalışır?
Motor çalıştığında egzoz borularına sıkışan gaz gelerek ses ve gaz karışımıyla atılır. Ayrıca motorda ayrışan gazların atılmasını katalitik konvektör parçası üstlenir ve tekrar borulara ileterek atılmasını sağlar.
Egzoz Çeşitleri Nelerdir?
Egzoz çeşitleri şu şekildedir:
- Düz Egzoz
- Vanalı Egzoz
- Performans Egzozları
- Partikül Filtreli Egzozlar
- Katalitik Konvektör Egzozlar
- Sesli (abartı) Egzozlar
- Cut Out Ekzoz
- Varex Egzoz
- Cat Back Egzoz
- Downpipe Egzoz
Varex Egzoz Nedir?
Varex egzoz modifiye tutkunlarının tercih ettiği bir sistemdir. Aracın motor kısmından oluşan egzoz sisteminin değiştirilmesidir. Manifold kısmından itibaren diğer parçalar iptal edilerek araçtan ses ve performans alınması amaçlanır. Bir kumanda sistemi yardımıyla aktif edilip kapatılabilir. Aracın orijinal sistemi bozulacağından dolayı motora zarar verebilir ve bu yüzden tercih edilmesi önerilmez. Bunun dışında araçlar yolda giderken belirli bir ses desibel hızına izin verilmektedir. Bunun aşılması durumunda da cezai işlemler uygulanır. Dolayısıyla varex egzoz sistemi yasal değildir.
Cut Out Egzoz Nedir?
Cut Out Egzoz elektronik sistemli açmalı ve kapamalı fonksiyonlu bir egzoz sitemidir. Aktif edildiğinde motor sesini sesli bir şekilde verir, kapatıldığında ise normalden bile daha çok susturucu ses sağlar. Aracın orijinal sistemi devre dışı kalacağından zamanla yıpranan parçaları tıkanarak motora zarar verebilir. Bu yüzden çok önerilen bir sistem değildir. Genel olarak modifiye araç severlerin tercih ettiği bir sistemdir. Belirtilen ses aralığı aşılması durumunda trafik polisi tarafından cezai işlem uygulanır.
Downpipe Egzoz Nedir?
Turbolu araçların turbodan egzoz sistemine bağlanmasını sağlayan egzoz sitemidir. Araçların turboları motor üstünde genel olarak egzozdan yukardadır. Bu yüzden bu parça da eğimli olarak tasarlanmıştır. Bu sistem motorun turbosunun performanslı bir şekilde çalışmasını sağlar. Ayrıca da egzoz kısmındaki katalitik konvektör sisteminin ısınmasını engeller. Egzoz sistemi ve turbo sisteminin uzun ömürlü olmasını sağlar. Araçlarda ilave olarak tork artışı sağlar. En önemli faydası da maliyetli bir sistemi olmamasıdır.
Cat Back Egzoz Nedir?
Aracın katalitik konvektör sistemini devre dışı bırakmadan yapılan egzoz sitemidir. Genellikle çok fazla ses çıkması amaçlanmaz, daha aksine performans için yapılmış bir sistemdir. Bu sistem komple egzoz sistemi çıkarılır ve bağlantısı yapılır. Gayet hafif bir sistem olduğu için araçların ağırlığını da azaltır. Bu yüzden hıza dayalı sürüş yapanların tercih ettiği bir sistemdir. Aracın orijinal sistemi devre dışı kaldığından kullanılması önerilmez.
Performans Egzoz Nedir?
Performans egzoz, araçlardan daha yüksek verim almak adına tasarlanmış egzoz sistemidir. Araçlarda ilk olarak amaçlanan iyi ses almak değil yüksek performans almaktır. Aracın içinde sıkışan gazın daha hızlı ve kolay şekilde atılmasını sağlayan sistem araçlara beygir ve tork gücü kazandırır. Gaz çıkışı daha fazla olacağından aracın yakıt tüketimi biraz olsun artış gösterebilir. Genel olarak modifiye sevenlerin tercih ettiği bir sistemdir. Aracın performansını arttırdığı net olarak kanıtlanmıştır.
Egzozun Görevleri Nelerdir?
Temel olarak bakıldığında egzoz sisteminin ilk görevi motor sesinin aza inmesini sağlamaktır. Bunun dışında egzoz sıkışan gazın azalarak dışarı atılmasını sağlar ve motoru rahatlatır. Egzoz sisteminin bir diğer görevi de motor içindeki zehirli gazları süzerek salınımı en aza indirir. Bu çevre sağlığı açısından önemli bir görevdir. Ses kirliliği çevreyi olumsuz etkileyen bir problemdir. Bunun en büyük sağlayıcısı taşıtlar olduğundan egzoz sistemi bu konuda çok yardımcı bir sistemdir. Ses kirliliğini azaltarak çevreyi korur.
Egzoz Olmadan Araç Çalışır mı?
Eğer aracın egzoz sistemi devre dışı bırakılırsa motorun çalışma sistemi etkilenmez. Fakat dışarıya çok yüksek derecede ses açığa çıkar. Bu ses insan kulağını etkileyeceği için kulak zarına zarar verebilecek sonuçlar çıkartabilir. Bunun dışında egzoz sistemi olmadan çalışan motor çevreye zararlı gazları salarak havanın zehirlenmesine sebep olur. Bu durum sonucunda da hava kirliliği oluşma ihtimali artmaktadır.
Egzoz Bozulursa Ne Olur?
Aracın egzozu zamanla eskir ya da yaptığı kilometreden ötürü boruların içi yanan gazlardan kurum yapabilir. Egzozun tıkanması durumunda araç hava salınımı yapmaz ve motor çekişinden düşer. Çekişten düşen motor daha yüksek performans göstereceğinden yakıt sarfiyatı artar. Kilometresi belirli bir rakama gelen araçların egzoz sistemleri değiştirilmeli ve periyodik bakımları yapılmalıdır.
Egzozda Oluşabilecek Arızalar Nelerdir?
Egzozda genel olarak rastlanılan problem egzozun tıkanmasıdır. Zaman zaman uzun süreli kullanımdan kaynaklı delinmeler de olabilir. Egzozun tıkanmasının sebebi de kalitesiz yakıt kullanımı, motorun periyodik bakımlarının geç yapılması, motorun hararet yapması egzozu etkileyen sorunlardır. Bunun dışında oksijen sensörlü araçlarda sensor arızası da egzozu etiler ve arızalanmasına sebep olur. Bir diğer arıza sebebi de motorun bujilerinin iyi çalışmamasıdır. Dizel motorlu araçlarda da yakıt enjektörlerinin ayarsız olması ya da bakımı yapılmaması egzozda kurum yaparak tıkanıklığa sebep olabilir.
Egzoz Arızası Nasıl Anlaşılır?
Günümüz araçlarında egzozda oluşabilecek bir sorunda araç ekranında arıza lambası yanar ve sorun bilgisayara bağlanarak tespiti yapılır. Egzoz simgesi şeklinde yanan lamba aracın egzoz kısmında arıza olduğunu bize gösterir. Fakat egzozda bir tıkanıklık yok fakat egzoz borularından kaçırıyorsa bu motor ışığında belirmez. Bu tip arızaların tespiti aracın egzoz boru contalarını araç çalışırken köpükle kontrol ederek sızıntı olup olmadığını anlamaktır. Periyodik bakımlarda ara ara kontrol edilmesi her zaman sürücülere fayda sağlar.
Egzozda yüklü miktarda büyük delik varsa dışarıya yakıt kokusu gelir ve bu şekilde de bir sorun olduğu anlaşılır.
Egzoz Nasıl Tamir Edilir?
Egzozların tamiri genelde delinme durumlarında yapılabilir. Delik tespit edildikten sonra ısıya dayalı gaz altı kaynağı ile kaynak yapılarak sorun giderilir. Fakat egzozda çok fazla delik var ise değiştirilmesi daha uygun olur. Egzozun üstündeki katalitik konvektör sisteminde oluşabilecek sorunda sistem genelde tamir olmaz yenisi ile değiştirilir. Çok fazla kurum yapmış egzoz da bir an önce değişmesi aracın motor performansı açısından son derece önemlidir. Egzoz tamir masrafları oluşan soruna göre değişmektedir. Yaklaşık 300-500 TL civarında egzozu tamir ettirebilir veya tamamen değiştirebilirsiniz.
Egzoz Neden Ses Yapar?
Egzozun motor sesini fazla şekilde dışarı vermesi egzozda delik olduğunun göstergesidir. Yer tespit edilip kaynaklanıp sorun giderilir. Egzozun araç seyir halindeyken ses yapması da egzozun aracın altındaki düzeneğinden kaynaklı arızadır. Egzoz borularının takılı olduğu kelepçelerde kırık meydana gelmesi egzozun sarsılarak ses yapmasına sebep olur. Yeri tespit edilip egzozun sabitlenmesi gerekmektedir.
Egzoz Manifoldu Nedir?
Aracın motor silindirinde oluşan yakıt ve hava karışımının emilerek egzoz sistemine aktarılmasını sağlayan parçaya egzoz manifoldu denir. Egzoz manifoldu araçta kaç silindir varsa o kadar çıkışı olan ve sonunda tek bir boruya bağlanan parçadır. Isıya dayanıklı olması için çelik malzemeden yapılır. Egzoz manifoldu araç için çok önemli bir parçadır. Aracının içine giren havanın emilip dışarı atılmasını sağlar ve aracın motorunun enerji üretmesi ve ivme kazanması için motor sisteminde çok büyük rol oynar.