Araç Satma Rehberi

Sanayi devriminin ardından büyük hızla gelişen ulaşım araçları, yeni bir alım satım piyasasını da beraberinde getirdi. Araç sayısının giderek çoğalması ve milyarlarla ifade edilen sayılara ulaşmasıyla, her araç hayat serüveni boyunca çok sayıda sahip değiştirir hale geldi. Hem hızla artan araç sayısı hem de sıfır araçların giderek daha da pahalılaşması, insanları ikinci el araba satın almak konusunda teşvik eder hale geldi. Araç satışının nasıl yapılacağı, bir aracı satışa çıkarmadan önce yapılması gerekenler, piyasa araştırması, araç değerinin belirlenmesi, araç satışı konusundaki yasal ve teknik konuların yanı sıra araç satışı için gerekli olan belgeler her araç satıcısı için bilinmesi gereken bilgilerin başında yer alıyor.

Araç Nasıl Satılır?

Her üründe olduğu gibi herhangi bir araç için de satış sırasında en önemli husus bir alıcının olmasıdır. Elindeki bir aracı satmak isteyen kişi, aracın hala sağlıklı bir şekilde kullanılabilir olduğu konusunda potansiyel alıcıları ikna etmek zorundadır. Buna ek olarak potansiyel alıcıları bulmak ve potansiyel alıcılara ulaşmak da araç satışının en önemli noktalarından birisidir. Günümüzde araç alım satım piyasası büyük ölçüde internet ve aracı kurumlar üzerinden dönmektedir. İnternet üzerinde satılık olduğu ilan edilen bir araç için, binlerce hatta milyonlarca potansiyel alıcıya rahatlıkla ulaşmak mümkündür. Öte yandan araç alım satımında aracılık eden kurumlar, oluşturdukları geniş portföy ile aracın hızlı bir şekilde satılabilmesine olanak sağlamaktadır. Bu yöntemlerle yapılan araç satışları, aracın üzerine satılık yazarak yapılacak bir araç satışından çok daha hızlı ve avantajlı bir şekilde ilerlemektedir.

Bir aracın satışı sırasında, en önemli husus şeffaflık ve dürüstlüktür. Şayet araçta hasar, boya, orijinal olmayan parça veya benzeri handikaplar mevcutsa bunlar satış metnine açıkça yazılmalıdır. Zira bu tür araçları satın almak isteyen alıcılar da mevcuttur. Ancak aracın kusurları örtülerek yapılmak istenen bir satış, büyük bir güven kaybına yol açarak alıcının satın almaktan tamamen vazgeçmesine neden olabilir. Günümüzde yapılan oto ekspertiz kontrolleri ile araç içerisindeki her türlü hasar, arıza, kusur veya handikap açıkça görülebilmektedir. Bu sebeple araç satışında en önemli nokta, aracı gerçekten hak ettiği bir fiyata zarar etmeden satabilmektir. Araç satış ilanında; aracın muayene bilgilerini, kat ettiği mesafeyi, markasını, modelini, üretim yılını, vites ve yakıt türünü, hasar kayıtlarını ve varsa daha önceki sahiplerini paylaşmak şeffaflık ve güven vermek açısından büyük önem taşımaktadır.

Araç Satışından Önce Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Bir aracı satışa koymadan önce, aracın satış için gerekli tüm evrak ve belgelerinin hazır olduğundan emin olunmalıdır. Bazı yasal durumlar, aracın satılmasına engel teşkil edebilir. Örnek olarak vergi borcu bulunan bir aracın satışı gerçekleştirilemez. Bu nedenle aracın vergi borcunun tamamen kapatılması ya da yapılandırılması gerekir. Araç satışından önce yapılması ve dikkat edilmesi gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Araç satışı için engel teşkil eden yasal bir durum olmadığından emin olunmalıdır.
• Araç satışı için gerekli belge evrakların temin edilmiş veya temin edilebilir olması gerekmektedir.
• Araç üzerinde herhangi bir trafik cezası veya daha farklı borç durumu olmadığından emin olunmalıdır.
• Araç üzerinde herhangi bir icra veya rehin durumu olmadığından emin olunmalıdır.
• Aracın tüm parçalarının orijinallik durumu, varsa boyalı, çizik veya hasarlı yerleri tespit edilmelidir.
• Aracın markası, modeli, üretim yılı, kat ettiği mesafe, yakıt ve vites türü gibi teknik konular iyi bilinmelidir.

Aracın Piyasa Değeri Nasıl Öğrenilir?

Satılmak istenen aracın piyasa değeri çeşitli yöntemlerle kolaylıkla tespit edilebilir. Bu yöntemlerin başında aracı bir oto ekspertize göstermek gelmektedir. Bir aracın piyasa değeri tespit edilirken, bakılması gereken çok sayıda faktör vardır. Her bir faktör, aracın değerini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilmektedir. Araca oto ekspertiz yapılarak, tüm kontroller sağlanabilir ve aracın piyasa değeri belirlenebilir.

Satışı yapılacak olan aracın piyasa değeri, aracın sahibi tarafından da belirlenebilir. Araç değeri belirleme işlemini gerçekleştirebilmek için, araç sahibinin araç hakkında pek çok teknik bilgiye sahip olması gerekmektedir. Araç değeri belirleme hizmeti veren ücretsiz web sitelerindeki yazılımlar sayesinde, aracın teknik bilgileri girilerek aracın piyasa değeri belirlenebilir. Bu yöntem ile değeri belirlenecek olan araçlar için dikkat edilmesi gereken husus, yazılım tarafından istenen tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz bir şekilde cevaplanmasıdır. Zira eksik ya da yanlış bir şekilde cevaplanmış bilgiler ile yapılmış araç değerleme işlemi, aracın gerçek değeri hakkında yanıltıcı olabilir. 

Araçların piyasa değerlerinin belirlenmesinde en çok kullanılan ve en çok güvenilen web sitesi Arabam Kaç Para üzerinden araç değerleme işlemi kolaylıkla yapılabilir. Aracın markası, modeli, üretim yılı, kilometresi (kat ettiği mesafe), tramer durumu, aracın tipi, vites türü, yakıt türü ve araç parçalarının orijinallik durumu gibi bilgiler site üzerindeki yazılıma girilerek aracın değeri rahatlıkla bulunabilir.

Araç Piyasa Değerinin Üstünde Satılır mı?

Her aracın üç adet piyasa değeri bulunur. Bunlardan ilki aracın gerçek piyasa değeridir. İkincisi, hızlı satış değeridir. Üçüncüsü ise piyasa değerinin üzerinde satış değeridir. Aracın tramer durumu, teknik özellikleri veya modifikasyon işlemlerinden kaynaklanan değer artışı, aracın piyasa değerinin üzerinde satıldığını ifade etmez. Yapılan modifikasyon işlemleri ve yüksek teknik özellikler, kattıkları değer ile doğrudan aracın piyasa değerini yükseltirler. Dolayısıyla aracın piyasa değerinin üzerinde satılması, aslında olduğundan daha yüksek bir fiyata satılması anlamına gelmektedir. Piyasa içerisinde zaman zaman yaşanan yüksek arz durumlarının yanı sıra, belirli bir marka model veya özellikleri ile ön plana çıkan çeşitli araçlara karşı artan ilgi ile çok sayıda alıcıdan teklif gelmesi gibi durumlarda aracın piyasa değerinin üzerinde satılması mümkün olabilmektedir.

Araca Ne Kadar Kapora Alınmalıdır?

Araç kaporası alınması, tamamen yasal bir durumdur. Araç alım satımları sırasında hem alıcının hem de satıcının cayma hakkı mevcuttur. Bu gibi durumlarda kapora, bir güvenlik sistemi gibi çalışmaktadır. Kapora, potansiyel alıcı tarafından satıcıya verilen cüzi bir ücrettir. Alıcı tarafın satın alımdan cayması halinde, verilmiş olan kapora satıcının olur. Satıcı tarafın satıştan cayması halinde ise, önceden almış olduğu kaporayı alıcıya geri iade etmesi gerekmektedir. Kapora verilirken, sözleşme yapılması önemlidir. 2021 yılı itibariyle yapılan alım satımlarda, talep edilen toplam satış tutarının %2 ila %5’i arasında değişen bir oranla kapora bedeli belirlenmektedir. Kapora, nakit halinde alınabileceği gibi EFT gibi yöntemlerle de alınabilir. Kapora veren tarafın, verdiği kaporayı bir şekilde kayıt altına alması yaşanması olası problemler için önem taşımaktadır.

Aracı Satışa Çıkarmadan Bakımlarını Yapmak Gerekir mi?

Satılacak aracın bakımlarını yapmak için kanuni bir zorunluluk bulunmamaktadır. Hatta alıcı olduktan sonra hiç çalışmayan bir araç bile satılabilir. Ancak araç bakımlarını yaptırmadan aracı satışa çıkartmak, aracın değerinde ciddi bir düşüşe yol açacaktır. Bir aracı satışa çıkarmadan önce genel bir muayeneden geçirmek ve bakıma ihtiyaç duyan parçaların bakımlarını yaptırmak araç değerinin düşüşe uğramaması için önemlidir. Mümkünse hava ve yağ filtresinin değiştirilmesi, aracın bozuk aksamlarının onarılması, varsa kaportadaki bariz hasarların onarılması aracı satışa çıkarmadan önce yapılması gereken bakımların başında gelir.

Aracı Satabilmek İçin Ekspertiz Raporu Gerekli midir?

Araç satışı yapabilmek için ekspertiz raporu olmasın yönünde yasal bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ancak 2020 yılında yapılan kanuni düzenleme ile yetki belgesi bulunmayanların yılda 3 defadan fazla araç satışı yapması yasaklanmıştır. Yetki belgesi bulunanların ise 8 yaşından küçük ve 160 bin kilometreden az mesafe kat etmiş olan araçlar için ekspertiz raporu almaları zorunlu tutulmuştur. Ayrıca aracın daha kolay satılabilmesi ve daha hızlı alıcı bulunabilmesi için ekspertiz raporu büyük önem taşımaktadır.

Sigortası Olmayan Araç Satışa Çıkarılır mı?

Bir aracı satışa çıkarabilmek için sigortasının olması zorunlu değildir. Sigortası olmayan araçlar da alınabilir veya satılabilir. Noterde yapılan işlemler sırasında da aracın sigortalı olup olmadığı yönünde herhangi bir kontrol yapılamaz. Ancak sigortası olmayan bir aracın trafiğe çıkması yasaktır ve yakalanması halinde ciddi cezası vardır. Bu sebeple sigortası olmayan bir aracın, alıcı bulması daha zor olabilir. 

Araç Satışı için Hangi Belgeler Gereklidir?

Araç satışı gerçekleştirilirken her aşamada dikkat etmek ve gerekli tüm belgeleri hazırlamak oldukça önemlidir. Araç satışı yapmak için gerekli olan belgeler, gerek alıcı gerekse satıcı açısından herhangi bir problem yaşamadan aracın devrini gerçekleştirebilmek için büyük önem taşır. Araç satışı için gerekli belgeler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• TC numarası bulunduran kimlik
• Vergi ilişik kesme belgesi
• Tescil ve trafik belgesi
• Plaka numarası
• Trafik sigortası poliçesi
• Vergi numarası
• Noter satış belgesi
• İşlemler vekil tarafından yapılacaksa vekâletname

Araç Satarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Araç satışı yaparken tüm işlemlerin sorunsuzca gerçekleşmesi ve herhangi bir problem yaşamadan devir işleminin tamamlanabilmesi için dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunur. Aracın satışı karşılığında alınacak para nakit, dijital veya diğer yöntemlerle kabul edilebilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Para nakit olarak alınacaksa, noterdeki işlemlere başlamadan önce paranın bir bankada saydırılması önemlidir. Bu sayede eksik veya sahte para ile karşılaşma olasılığı tamamen ortadan kalkmış olur.
• Araç satışı karşılığında ödenecek paranın EFT ile gönderilmesi halinde, gelen EFT bilgilerinde EFT işlemini yapan kişinin adı ile araç devrinin yapılacağı kişinin adı aynı olmalıdır.
• EFT ile yapılan ödemelerde, paranın hesaba geri dönüşü olmayacak bir şekilde geçmiş olduğu doğrulanmalıdır.
• Noter işlemleri sırasında noter tarafından satıcıya parayı alıp almadığı sorulmaktadır. Bu aşamada para teslim alınmamış ise kesinlikle paranın alınmış olduğuna dair beyan verilmemelidir.
• Araç satışı karşılığında çek verilmesi halinde, çeki imzalayan ve veren kişi ile araç devrinin yapılacağı kişinin adı aynı olmalıdır.
• Araç satışı karşılığında senet verilmesi halinde, senedi imzalayan ve veren kişi ile araç devrinin yapılacağı kişinin adı aynı olmalıdır. Ayrıca senet ile yapılan satışlarda mülkiyet hakkının saklı tutulması suretiyle araca rehin konulmalıdır.

Araç Satışı Esnasında Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Araç satışı sırasında yapılması gerekenler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Aracın satılmasına engel bir durum olmadığından emin olunmalıdır.
• Satılacak olan araca ait tüm belgeler, notere teslim edilmelidir.
• TC kimlik numarasına sahip bir kimlik kartı hazır bulundurulmalıdır.
• İlişik kesme belgesi, noter satış belgesi, sigorta poliçesi, vergi numarası, tescil belgesi ve plaka bilgisi hazır bulundurulmalıdır. Araç başka bir şehre taşınacak ise şehirlerarası trafik soruşturma yazışmalarına gelen cevap da hazır bulundurulmalıdır. 
• Alıcıdan satış karşılığında alınması gereken para alınmalıdır.
• Noter satış sözleşmesi doldurulmalı ve imzalanmalıdır.
• Noter satış sözleşmesinin imzalanmasının ardından, alıcı taraf noterdeki veznede noter ücretini ödeyerek ruhsatını almalıdır.

Araç Almak için Gerekli Belgeler Nelerdir?

Araç alımı gerçekleştirebilmek için hazırda bulundurulması gereken belgeler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• İşlem vekil tarafından yapılacaksa vekalet.
• TC kimlik numarası bulunduran bir TC kimlik kartı ve fotokopisi.
• Araç plakası başka bir şehre taşınacak ise şehirlerarası trafik soruşturma yazışmalarına gelen cevap.

Araç Satın Alımı için Noter İşlemleri Nasıl Yapılır?

Araç satın alımı için yapılacak olan noter işlemleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. 

• Satın alma ve devir işlemi kesinlikle noter huzurunda gerçekleştirilmelidir. Ayrıca yapılmış adi anlaşmalar ile aracın devir alınması mümkün değildir.
• Alıcı ve satıcı taraflar, TC kimlik numarasına sahip bir kimlik kartı ile noterde hazır bulunmalıdır.
• Güvenlik amacıyla satıcıya paranın teslimi noterde yapılmalıdır. 
• Paranın teslim edilmesinin ardından derhal noter satış sözleşmesi doldurulmalı ve hem alıcı hem satıcı hem de noter tarafından imzalanmalıdır.
• Noter satış sözleşmesinin imzalanmasının ardından, vezneye noter ücreti ödenerek aracın geçici ruhsatı alınmalıdır. Bu noktadan sonra araç resmen alıcıya geçmiş olacaktır.
• Aracın trafik sigortası kontrol ettirilmeli ve sigortası yoksa derhal yaptırılmalıdır.

Noter Araç Satış Ücreti Nedir?

Araç satışları sırasında noterde yapılacak işlemler karşılığında notere ödenecek ücret, 2021 yılı itibariyle 301 TL olarak belirlenmiştir.

Araç Satışında Para Nasıl Alınabilir?

Araç satışı sırasında para; nakit, EFT / Havale, çek veya senet gibi yöntemler kullanılarak alınabilir. Paranın nakit alındığı durumlarda, paranın eksiksiz ve gerçek olduğundan emin olunmalıdır. Nakit alım dışındaki ödeme yöntemlerinde ise parayı gönderen kişiyle aracı üzerine alan kişinin aynı olmasına dikkat edilmelidir.

Araç Satış Sonrası Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Herhangi bir aracı satın aldıktan sonra kullanmak veya trafiğe çıkmak için gerekli olan her şey hızlı bir şekilde kontrol edilmelidir. Öncelikle ruhsat, trafik sigortası ve ehliyet kontrolleri yapılmalıdır. Aracın trafik sigortası bulunması oldukça önemlidir. Zira trafik sigortası bulunmayan araçların trafiğe çıkması yasaktır. Trafik sigortası olmayan bir aracın trafiğe çıkması ve yakalanması halinde para cezasının yanı sıra aracın bağlanması gibi yaptırımlar mevcuttur.  

Hasarlı Araç Nasıl Satılır?

Hasarlı olan araçlar tıpkı normal araçlar gibi satılabilmektedir. Çeşitli nedenlerden dolayı kullanılamaz hale gelen ve trafiğe çıkamayacak olan araçların satış işlemleri de oto ekspertiz yaptırılarak başlatılabilir. Yapılan oto ekspertiz sonucunda söz konusu hasarlı aracın tamirat giderlerinin aracın piyasa değerine yakın bir tutarda olması halinde, araç tam hasarlı olarak değerlendirilir. Satılması planlanan hasarlı araçta kasko bulunuyorsa, hasarın meydana gelmesinin ardından yapılan oto ekspertiz incelemesinde aracın tamir edilemez olduğuna yönelik rapor ile sigorta poliçesinde yer alan kasko bedelini geçmemek koşuluyla aracın piyasa değeri araç sahibine ödenir. Poliçede yer alan kasko değeri ile aracın hali hazırdaki piyasa değeri arasında fark varsa buna orantılı olarak daha az ödeme yapılır. Poliçede belirlenen kasko değerinin aracın piyasa değerinden daha düşük olması halinde orantılı olarak daha az ödeme yapılacaktır. Bu noktadan sonra aracın mülkiyeti sigorta şirketine geçecektir. 

Hasarlı Araç Satarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Hasarlı araç satarken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Araçtaki hasarın boyutu net bir şekilde belirlenmelidir.
• Araç hasarından dolayı meydana gelen değer kayıpları iyi araştırılmalıdır. Aracın tam olarak ne kadar değer kaybettiğini doğru belirlemek, aracın olması gerekenden daha ucuz fiyata satılmaması için büyük önem taşımaktadır.
• Aracı satarken, potansiyel alıcılara aracın hasar durumu ve hasarın boyutu net bir şekilde anlatılmalıdır.
• Araç çalışmaz durumda ise; tamir edilmeden gerçekleştirilecek satış değeri ile tamir edildikten sonra gerçekleştirilecek satış değeri mukayese edilmelidir.
• Aracın hasarlı olması suistimal edilerek aracın değerinden daha düşük bir değerle satılmaması için dikkatli olunmalıdır.

Engelli Aracı Nasıl Satılır?

Engelli araçları, ÖTV indirimi ile satın alındıkları için satın alındıktan sonraki ilk beş yıl içerisinde normal bir şekilde satılamazlar. Engelli aracı beş yılını doldurmadan satılmak istenirse, daha önce alınmış ÖTV indirimi devlete geri ödenmek zorundadır. Beş yılını doldurmuş olan engelli araçların satış işlemleri ise normal bir araç gibi başlatılabilir. Ancak araç beş yılını doldurmadan başka bir engelliye satılacak ise bu durumda ÖTV kapatma işleminin yapılmasına gerek kalmayacaktır.

Engelli Aracı Satarken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Engelli araçlarının satışı yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Araç sahibi bizzat kendisi veya vekalet verdiği kişi satışta hazır bulunmalıdır.
• Satış sırasında; engelli raporu, aracın faturası, engelli rapor fotokopisi ve TC kimlik numarasına sahip bir kimlik kartı fotokopisi hazır bulundurulmalıdır
• Araç beş yılını doldurmamışsa ve araç engelli olmayan bir alıcıya satılacaksa, aracın ÖTV kapatma işlemlerinin yapılması gerekmektedir.
• Engelli aracı içerisinde kişiye göre özelleştirilmiş bir tertibat bulunuyorsa, aracın daha hızlı ve kolay satılabilmesi için bu özel tertibatın söktürülmesi ve aracın normal bir hale getirilmesi gerekmektedir.

Araç Satış Sözleşmesi Nasıl Doldurulur?

Araç satış sözleşmesi içerisinde araca ait bilgilerin yanı sıra alıcı ve satıcı taraflara ait kişisel bilgiler yer alır. Buna ek olarak satış bedeli, alınan kapora, peşinat ve kalan miktar gibi bilgiler de sözleşme içerisine eklenebilir. Aracın plakası, cinsi, markası, tipi, modeli, rengi, motor numarası, şase numarası ve tescil tarihi gibi bilgiler bu sözleşme içerisinde eksiksiz ve doğru bir şekilde yer almalıdır. Sözleşme doldurulduktan sonra alıcı ve satıcı taraflar tarafından ayrıca imzalanır. 

Araç Satış Sözleşmesi Örneği

Aşağıda hali hazırda bir araç satış sözleşmesi örneği gösterilmektedir.